Cultuurverschillen zijn zo oud als de wereld. Dat kan in kleine dingen zitten, zoals het broodje kaas met een glas karnemelk in Nederland en de warme lunch in Duitsland. Maar ook in grotere als de manier van leidinggeven en communiceren.
Kennis hebben van en omgaan met cultuurverschillen is een van de belangrijkste succesfactoren als u gaat werken in een ander land. Klik op een van de onderstaande links en ervaar wat het werken in Duitsland anders maakt.
Met welke cultuurverschillen moet ik rekening houden – als leidinggevende
In Duitsland zijn de hiërarchische structuren veel duidelijker zichtbaar dan in Nederland. Van u als leidinggevende wordt verwacht dat u bepaalt wat er gedaan wordt. Advies inwinnen bij medewerkers is geen probleem, zolang u zelf de besluiten neemt.
In het verlengde hiervan is er ook een verschil in aanspraakvorm. In Duitsland worden collega’s in principe altijd met u aangesproken. Dit is een teken van respect en geldt zowel voor de omgang met uw eigen medewerkers als met uw leidinggevenden. Alleen iemand die hoger in rang is, mag voorstellen om je te zeggen.
In Duitsland zijn bevoegdheden en daarmee verantwoordelijkheden strikter afgebakend. Er bestaat een grote voorkeur voor het naleven van structuren en voorschriften. Wie wil dat teamleden naar Nederlands model in bepaalde gevallen andermans taken overnemen, zal dus moeten kijken of structuren dit toelaten – en deze eventueel moeten aanpassen.
In Duitsland gaat een leidinggevende positie gepaard met status in de vorm van bijvoorbeeld een groter kantoor of een duurdere auto. Dat is een teken van succes en verduidelijkt uw plaats in de hiërarchie. Ook academische titels zijn een statussymbool. Het uitstralen van status is in Duitsland belangrijker dan in Nederland.
In het verlengde hiervan ligt ook het gebruik van vakjargon. Dit onderstreept uw deskundigheid, net als concreet en stellig taalgebruik. Verkleinwoordjes en zelfspot als ‘best wel een beetje verstand van iets hebben’ ondermijnen juist uw deskundigheid en daarmee uw status en positie als leidinggevende.
In Nederland is het gebruikelijk om aanwijzingen te verpakken in de vorm van een vriendelijke vraag. Duitse medewerkers verwachten van u echter directe aanwijzingen. Dit wordt niet beschouwd als onbeleefd, maar als middel om het werk efficiënt te kunnen doen. De kans bestaat dat Duitse medewerkers uw vriendelijke vraag opvatten als dat wat het is: een vriendelijke vraag. Meer niet…
Kleding en schoenen zeggen iets over uw positie binnen het bedrijf. Als leidinggevende wordt van u verwacht dat u zich dienovereenkomstig kleedt. Het houden aan de businessetiquette geeft aan dat u uw rol serieus neemt.
Nederlanders houden ervan om snel te beginnen en vervolgens via tal van overlegrondes bij te sturen. Duitsers houden er juist van om projecten gedetailleerd te plannen en alles vooraf te analyseren en (juridisch) vast te leggen. Dit heeft te maken met een grotere behoefte aan zekerheid en het mijden van risico’s.
In Nederland zijn managers vaak generalisten, die specialistische zaken delegeren aan medewerkers met de juiste vakkennis. In Duitsland zijn managers meestal zelf de experts, die carrière hebben gemaakt op basis van hun vakkennis. Het is dan ook van groot belang dat u zich tot op zekere hoogte vakkennis eigen maakt. Niet alleen verwachten uw medewerkers dit van u. Het is ook van belang tijdens onderhandelingen.
Meetings of onderhandelingen hebben in Duitsland niet alleen een strakke vergaderorde. Ook hecht men in Duitsland meer waarde aan de zitorde. Die is hiërarchisch bepaald en zorgt ervoor dat mensen op hetzelfde hiërarchische niveau op ooghoogte met elkaar communiceren. Dit garandeert duidelijkheid en geeft een gevoel van zekerheid.
Duitsland is een ingenieursland. Om uw Duitse publiek te overtuigen van uw product of dienst, hebt u dan ook twee dingen nodig: feiten en cijfers. Technische details, theoretische onderbouwing, keurmerken en certificaten mogen evenmin ontbreken. Kwaliteit en zekerheid staan voorop – in Duitsland is alleen het beste goed genoeg.
In Duitsland deelt men de tijd strakker in dan u in Nederland gewend bent. Het is belangrijk dat u zich stipt houdt aan afspraken, of het nu gaat om vergaderingen of afspraken buiten de deur. In veel gevallen zult u merken dat Duitsers zich terdege voorbereiden – als teken van respect ten opzichte van anderen en omdat de gereserveerde tijd dan efficiënt gebruikt kan worden. Onaangekondigde bezoekjes worden dan ook al snel als storend ervaren.
Tijdens het werk staan de werkzaamheden centraal. Men vervult een professionele rol en gedraagt zich ernaar. Persoonlijke sympathieën en de ‘goede klik’ zijn in Duitsland niet noodzakelijk om goed te kunnen samenwerken. Na het werk gaat ieder zijns weegs, nog even samen een borreltje drinken of collega’s voor de verjaardag uitnodigen is niet gebruikelijk. Vriendschappen zijn meer iets voor het privéleven.
Net als vriendschappen is ook humor in Duitsland meer iets voor het privéleven. Op het werk gaat het er formeler en serieuzer aan toe. De Nederlandse zelfspot werkt in Duitsland niet – over zaken als deskundigheid en professionaliteit maak je namelijk geen grapjes. In Duitsland houdt men meer van ironie en van woordgrappen – gebruik het echter met mate.
Met welke cultuurverschillen moet ik rekening houden – als medewerker
Wie in Duitsland gaat werken, zal al snel merken dat de bedrijfscultuur anders is. Dit geldt zowel voor de omgang tussen leidinggevenden en medewerkers als tussen collega’s onderling. Wat zijn de belangrijkste cultuurverschillen?
In Duitsland zijn de hiërarchische structuren veel duidelijker zichtbaar dan in Nederland. Door het management wordt duidelijk leidinggegeven, de afstand tussen leidinggevende en medewerker is groter dan u in Nederland gewend bent.
Dit heeft ook gevolgen voor de omgang met elkaar. In Duitsland is men formeler. Het is normaal om leidinggevenden met u aan te spreken en ook collega’s worden – in ieder geval in het begin – meestal met u aangesproken. Dit is een teken van respect. Alleen iemand die hoger in rang is, mag voorstellen om je te zeggen. In sommige branches of bij bedrijven met veel jonge medewerkers wordt onder collega’s inmiddels wel vaker je gezegd.
In Duitsland zijn bevoegdheden en daarmee verantwoordelijkheden strikter afgebakend. Daar wordt niet graag vanaf geweken en het is ook niet de bedoeling dat u zich bemoeit met het werk van anderen of ongevraagd advies geeft. Omgekeerd bemoeien uw collega’s zich dus ook niet snel met uw werk. Het overdragen van werk aan teamcollega’s, bijvoorbeeld tijdens ziekte of vakantie, is dan ook vaak niet of maar beperkt mogelijk.
De leidinggevende bepaalt wat er gedaan wordt, eventueel nadat hij advies heeft ingewonnen bij u of uw collega’s. Van u wordt verwacht dat u de beslissing volgt en niet voortdurend in discussie gaat. Veel overlegrondes waarin gestreefd wordt naar een zo groot mogelijke consensus zijn in Duitsland niet gebruikelijk.
In Duitsland hecht men veel waarde aan een goede voorbereiding, variërend van het lezen van de vergaderstukken tot het gedetailleerd plannen van een project. ‘Gaat goedkomen’ is een kreet waar ze in Duitsland niet zoveel mee kunnen beginnen. Het streven is om vooraf alle risico’s te minimeren of uit de weg te ruimen, zelfs als dit ten koste gaat van de flexibiliteit.
In het verlengde hiervan ligt de nadruk op stiptheid. Afspraken zijn belangrijk, of het nu gaat om op tijd op het werk zijn of om het aanleveren van stukken op het afgesproken tijdstip. In Duitsland houdt men zich aan de planning en aan de regels.
In Nederland worden aanwijzingen vaak als vraag geformuleerd, zodat medewerkers ten minste het gevoel hebben dat ze mee kunnen beslissen. In Duitsland geven leidinggevenden hun aanwijzingen veel directer. Dit wordt niet beschouwd als onbeleefd, maar als middel om het werk efficiënt te kunnen doen.
In Duitsland is de kledingstijl conservatiever dan in Nederland. Een bijzonder casual manier van kleden wordt zeker in bepaalde functies niet graag gezien. Een verzorgd uiterlijk en gepoetste schoenen laten zien dat u uw werk serieus neemt.
Tijdens het werk staan de werkzaamheden centraal. Persoonlijke sympathieën en de ‘goede klik’ zijn in Duitsland geen voorwaarde voor een prettige samenwerking. Na het werk gaat iedereen zijns weegs, nog even samen een borreltje drinken of bij elkaar langs gaan is niet gebruikelijk. Vriendschappen zijn meer iets voor het privéleven.
Net als vriendschappen is ook humor in Duitsland meer iets voor het privéleven. Op het werk gaat het er formeler en serieuzer aan toe. De Nederlandse zelfspot werkt in Duitsland niet – over zaken als deskundigheid en professionaliteit maak je namelijk geen grapjes. In Duitsland houdt men meer van ironie en van woordgrappen – gebruik het echter met mate.
Lunchen in Duitsland
Het verschil tussen een lunch in Nederland en Duitsland. Ook voor cultuurverschillen hebben de GrensInfoPunten informatie voor U.