Wanneer een inwoner van Nederland gaat werken in Duitsland, is hij verplicht om bij een Krankenkasse een ziektekostenverzekering af te sluiten. Welke ziektekostenverzekering dat is, is afhankelijk van het inkomen. Ligt het bruto maandloon onder de 5.062,50 euro? Dan is een wettelijke (‘gesetzliche’) ziektekostenverzekering voldoende. Is het bruto maandloon hoger? Dan dient een ‘freiwillig gesetzliche’ of een particuliere (‘private’) ziektekostenverzekering te worden afgesloten.
De verzekering kan worden afgesloten bij een Krankenkasse naar keuze. Hier is een lijst te vinden van nagenoeg alle Krankenkassen. Na aanmelding wordt een registratiebewijs (elektronische Gesundheitskarte) overhandigd. Dit pasje geeft aan dat de verzekerde in Duitsland verzekerd is. Daarnaast ontvangt hij een S1-formulier, een Europees formulier dat aantoont dat hij recht heeft op medische zorg in zijn woonland. Dit S1-formulier moet worden overlegd bij zorgverzekeraar CZ in ruil voor de zogeheten Verdragspolis. Met deze polis van CZ kan men zonder extra kosten gebruik maken van zorg in Nederland. Let wel op dat het verplichte eigen risico (in 2019 385 euro) eerst betaald moet worden als men gebruik maakt van zorg in Nederland. De Nederlandse ziektekostenverzekering kan worden beëindigd. Ook de eventuele zorgtoeslag moet worden stopgezet. Een grensarbeider heeft echter recht op zorg in beide landen.
Gezin meeverzekeren
In bepaalde gevallen is ook het gezin meeverzekerd. Bijvoorbeeld als de partner niet werkt, geen pensioen of uitkering krijgt, met de verzekerde getrouwd is of een geregistreerd partnerschap onderhoudt. Kinderen zijn meeverzekerd als ze onder de 18 zijn, niet werken en de partner niet in Nederland werkt en geen Nederlandse werkloosheids- of ziektewetuitkering krijgt. Als het gezinslid wel is meeverzekerd, moet hij ook een verdragspolis bij CZ aanvragen en de Nederlandse zorgverzekering stopzetten.