Marian Verstraaten werd geboren in Zeeland en woont inmiddels al acht jaar in Duitsland. Tijdens haar studie liep ze stage in Hamburg en Wuppertal. Na haar studie werkte ze eerst een tijdje in België en Nederland, voordat ze als vertaalster een baan in Duitsland aannam. Nu is ze teamleider, SEO vertaalster en SEO Content Strategist. Waarom deze Nederlandse voor Duitsland gekozen heeft, welke hindernissen er bij de stap over de grens overwonnen moesten worden en met welke (cultuur)verschillen ze ook nu nog te maken heeft, vertelt Verstraaten in dit interview.
Kunt u zichzelf eens kort voorstellen?
“Duitsers krijgen vaak meteen een vakantiegevoel als ik vertel dat ik oorspronkelijk uit Zeeland kom (lacht). Als kind was ik al geboeid door de Duitse taal en cultuur. Ik vond de taal zo mooi. Maar als tienjarig meisje kon ik er helaas nog niet veel van begrijpen. Achteraf gezien is het geen grote verrassing dat ik nu in Duitsland woon en bij een vertaalbureau werk. Ik vertaal vanuit het Duits en het Engels naar het Nederlands en Vlaams. Vaak gaat het daarbij om SEO-vertalingen.“
Waarom bent u naar Duitsland verhuisd?
“Ik had tijdens mijn studie al stage gelopen in Hamburg en Wuppertal. Die tijd in Duitsland was mij erg goed bevallen. Toen ik na mijn studie in België en Nederland had gewerkt, begon het toch weer te kriebelen (lacht). Ik miste Duitsland en ging op zoek naar een nieuwe baan over de grens. Er stond een vacature open bij een vertaalbureau in Krefeld. Het ging toen allemaal vrij snel. Twee maanden later woonde en werkte ik in Duitsland als vertaler, en later ook als teamleider en SEO Content Strategist.”
Hoe verliep het verhuizen naar Duitsland? Waren er obstakels?
“Tijdens mijn studie had ik me onder meer gespecialiseerd in de Duitse taal en cultuur. Daardoor was het verhuizen naar Duitsland voor mij natuurlijk al een stuk eenvoudiger. Maar uiteraard moesten er alsnog veel praktische zaken worden geregeld, zoals het zoeken van een woning, het openen van een Duitse bankrekening, het aanvragen van een ‘Steuernummer’, het inschrijven bij de gemeente, het invoeren van de auto en het regelen van een Duitse zorgverzekering. Je moet echt aan heel veel zaken denken. Maar als je jezelf van tevoren goed informeert en flexibel bent, hoeft dit geen problemen op te leveren.”
“Natuurlijk moet ik soms nog steeds het een en ander uitzoeken. Zo moest ik laatst een nieuw rijbewijs aanvragen, omdat mijn oude verlopen was. Het bleek dat ik hiervoor gewoon in Krefeld bij het Straßenverkehrsamt (vergelijkbaar met de RDW in Nederland) terechtkon. Ik heb nu als Nederlandse een Duits rijbewijs.”
Welke culturele verschillen ziet u tussen Nederland en Duitsland?
“Het vooroordeel klopt: Duitsers houden van titels en posities. Ze pronken hier ook graag mee. In Nederland wordt aan deze zaken minder waarde gehecht. Bovendien spelen statussymbolen in Duitsland een grotere rol dan in Nederland. Duitsland is niet voor niets autoland (lacht).”
“Duitsers creëren ook afstand met het gebruik van de u-vorm (Siezen). In Nederland is de je-vorm (Duzen) veel gangbaarder dan in Duitsland: Nederlanders spreken elkaar veel sneller met ‘je’ aan. Vaak gebruiken ze de je-vorm al bij het eerste contact.”
“Voordat ik naar Duitsland verhuisde, had ik direct al met een groot cultuurverschil te maken: het Duitse sollicitatieproces verloopt namelijk anders dan Nederlanders gewend zijn. In Duitsland is het gebruikelijk dat je gescande diploma’s, getuigschriften en aanbevelingsbrieven van vorige werkgevers meestuurt bij je sollicitatie. Bovendien moet je in je sollicitatiebrief vaak al een salarisindicatie geven. Duitsers houden van een heel nauwkeurige voorbereiding. Zo wordt er vaak verwacht dat je je cv heel gedetailleerd kunt toelichten. Het kan zelfs voorkomen dat er wordt gevraagd naar het beroep van je ouders. Vroeger was dat heel gebruikelijk, maar nu verandert dit langzaamaan.”
Welk advies heeft u voor anderen die van plan zijn naar Duitsland te verhuizen?
“Leer van tevoren de Duitse taal en verdiep je ook in de Duitse cultuur en tradities. Duitsers kunnen het zeker waarderen wanneer ze in hun eigen moedertaal worden aangesproken. En met enige kennis van de Duitse cultuur wordt het ook gemakkelijker om cultuurverschillen bij aankomst meteen te kunnen herkennen. Wees in elk geval nieuwsgierig naar de Duitse cultuur.”
“Begeef je in Duitsland niet alleen onder expats of Nederlanders. Kom in contact met Duitsers en integreer. Zo leer je de Duitse taal het beste en overbrug je cultuurverschillen nog sneller. Sta open voor nieuwe dingen, zonder te oordelen op basis van eigen overtuigingen. Wees respectvol en flexibel. Leer van elkaar en probeer de ander te begrijpen. Het leren kennen van een nieuwe taal en cultuur is alsof er een nieuwe wereld voor je opengaat.”
Wat associeert u met Duitsland, en wat met Nederland? Wat vindt u typisch voor beide landen?
“In Duitsland worden films en series vrijwel altijd nagesynchroniseerd. Dat is als Nederlander echt even wennen. In Nederland zijn we gewend om de originele stemmen te horen.”
“Het is me ook opgevallen dat biologische producten erg populair zijn in Duitsland. Er zijn biologische supermarkten. Maar ook de reguliere supermarkten in Duitsland verkopen in toenemende mate biologische producten. Dit is een belangrijke trend waar ook de Nederlandse agrofoodsector van profiteert, want een deel van die biologische producten wordt geïmporteerd. Een product met een bepaald certificaat of keurmerk? Ook daar houden Duitsers van. Het geeft hen een gevoel van extra zekerheid.”
“Tijdens de advents- en kerstperiode kun je kennismaken met veel typisch Duitse tradities, zoals de kerstmarkten, adventskalenders en -kransen en het bakken van kerstkoekjes in allerlei soorten en maten. In Duitsland is het niet vreemd om elkaar een fijne advent toe te wensen. Het traditionele kerstpakket zoals we dat in Nederland kennen, is in Duitsland ongebruikelijk en hoef je van een Duitse werkgever niet te verwachten.”
“Bij Nederland denk ik meer aan pakjesavond; Sinterklaas speelt hier een veel grotere rol. Dit is uiteraard een belangrijk weetje voor Duitse ondernemers die met hun webshop de Nederlandse markt willen veroveren. Het kan bijvoorbeeld een goed idee zijn om met een Nederlandstalige webshop in te spelen op Sinterklaas en bijvoorbeeld passende banners te tonen of Sinterklaaskorting aan te bieden. Je moet weten welke acties en campagnes aan de andere kant van de grens succesvol kunnen zijn, want de concurrentie is groot.”
Wat is uw ervaring in Duitsland nu u er acht jaar woont? Hoe anders is wonen en werken in Duitsland voor u?
“Duitsers staan heel positief tegenover Nederland. Dat is me echt meteen opgevallen. Nederlanders staan bij de oosterburen bekend als joviaal en losjes in de omgang. In Nederland speelt humor een belangrijke rol. Dat observeer ik ook regelmatig bij cursussen en workshops. Duitsers vinden humor over het algemeen wat minder belangrijk. Zij hechten juist meer waarde aan een goede voorbereiding. Alles is tot in de puntjes gepland en georganiseerd.”
Heeft u al eens gebruikgemaakt van de diensten van het GrensInfoPunt van de Euregio Rijn-Waal?
“Nog niet, maar het is altijd handig om te weten dat er een centraal aanspreekpunt is. Ik ga zelf binnenkort met een blog beginnen. Daarin zal ik nader ingaan op Nederlandse en Duitse verschillen op het gebied van taal, cultuur, zoekmachine-optimalisatie en online marketing. Natuurlijk zal ik ook een link naar het GrensInfoPunt toevoegen. Met mijn tips & tricks hoop ik Nederlandse en Duitse mkb’ers te kunnen helpen bij het succesvol zakendoen over de grens.”
En als laatste: ziet u uw toekomst in Duitsland, of zou u terug naar Nederland willen verhuizen?
“Natuurlijk kan niemand de toekomst voorspellen. Maar ik ben grensoverschrijdend bezig, dus ik kom sowieso met beide culturen in aanraking – onafhankelijk van waar ik woon. Ik hou in elk geval erg van Duitsland met zijn interessante cultuur, vriendelijke mensen en prachtige natuur. Ik vind het bijzonder dat het Duitse landschap zoveel afwisseling te bieden heeft. Je vindt er niet alleen grote bossen, mooie meren en bergachtige streken, maar ook zee en strand. Verder blijft de Duitse taal voor mij erg interessant. Ik wil in elk geval Duitse en Nederlandse ondernemers blijven helpen met hun cross-border activiteiten.”