Gerwin Putman is Nederlander, woont in Kleve en werkt op een kinderdagverblijf, het Montessori-Kinderhaus, in Kleve-Kellen. Zijn vrouw Lina is Duitse en als microbiologe werkzaam in Wageningen. De twee dochters Mirthe en Jelka groeien tweetalig op en raken daarbij van jongs af aan vertrouwd met beide culturen. Hoe ziet het dagelijks leven van dit Nederlands-Duitse gezin eruit? “Beroepsmatig gezien is het niet zo ingewikkeld om in het buurland te werken, maar zodra je kinderen krijgt, val je vaak tussen wal en schip”, vertelt Lina Putman. Wat fijn dat het GrensInfoPunt van de Euregio Rijn-Waal bestaat.
“Toen ik Lina leerde kennen, dacht ik dat ze een Nederlandse studente was. Haar Nederlands is werkelijk perfect. Pas toen ik bij haar op bezoek wilde gaan, merkte ik dat ze Duitse is: ze nodigde me namelijk in Kleve uit”, blikt Gerwin Putman lachend terug. Dat vormde voor hem geen obstakel. Integendeel: hij verhuisde al snel van het Montferland naar Kleve. Inmiddels is zijn Duits zo goed dat hij zelfs in Kleve kan werken. Taalkundig gezien heeft het paar dus alle hobbels overwonnen. Maar hoe is dat op andere gebieden?
Een baan in het buurland
Gerwin had in Nederland een baan die in Duitsland in deze vorm niet bestaat: leerlingbegeleider. “Ik werkte op een gewone middelbare school, waar ook kinderen met leer- en gedragsproblemen onderwijs volgden. Ik had een soort brugfunctie en hielp zowel de leraren als de kinderen.” Na de verhuizing naar Kleve bleef hij in eerste instantie in Nederland werken. Na de geboorte van de tweede dochter wilde hij echter minder gaan werken en meer tijd gaan besteden aan zijn eigen kinderen.
Hij ging op zoek naar een parttimebaan – en gebruikt zijn kennis op het gebied van inclusie nu bij zijn ‘Midijob’ in het Montessori-Kinderhaus. Na de zomervakantie begint hij bovendien aan een vervolgopleiding. Om in Duitsland aan de slag te kunnen had hij overigens geen speciale diploma’s of getuigschriften nodig.
“Er bestaat echter een belangrijk verschil tussen de landen. Terwijl in Nederland veel kennis over kinderen met ontwikkelingsstoornissen aanwezig is, is mij opgevallen dat Duitsland voor deze kinderen als land geschikter is. Veel dingen zijn hier gestructureerder en betrouwbaarder, wat bijvoorbeeld voor autisten een voordeel is. De zelfredzame ontwikkeling die in Nederland centraal staat, is vooral geschikt voor andere kinderen.”
Teamwork
Lina Putman zette na haar studie, gevolgd door haar promotie in Nijmegen, haar carrière voort in Wageningen. Ze werkt als microbiologe bij een onderzoeksinstituut dat aangesloten is bij Wageningen University. Ook zij kon – als buitenlandse – zonder bijzondere extra kwalificaties beginnen aan haar baan. “Ik heb nog nooit in Duitsland gewerkt. Het fijne aan Nederland vind ik dat we heel teamgericht werken en kritiek in de regel constructief bedoeld is.”
Wat betreft belastingen, verzekeringen en sociale voorzieningen liggen de zaken wat ingewikkelder. De coronapandemie had voor Lina Putman bijvoorbeeld bijna tot een fiscale verandering geleid. “Omdat ik dit jaar lang thuis moest werken, was mijn belastingplicht op grond van de 183-dagenregel bijna naar Duitsland overgeheveld.” Inmiddels is de Coronataskforce NRW echter met Nederland overeengekomen dat deze regeling in de coronatijd buiten werking wordt gesteld. Inmiddels mag Lina Putman echter ook weer naar kantoor…
Sociale voorzieningen
Een ander punt is het ‘Elterngeld’: in Nederland betaal je hier belasting over, in Duitsland niet. “Ik heb het geluk dat mijn werkgever het ‘Ouderschapsverlof’ met een soortgelijk percentage compenseert. ‘Elterngeld’ is voor grensgangers soms nauwelijks de moeite waard.” Dat is per geval verschillend. Dat geldt ook voor de Nederlandse kinderopvangtoeslag. “Om dat in Nederland überhaupt te kunnen aanvragen, had ik gedetailleerde bewijzen nodig dat de kinderen naar het kinderdagverblijf gingen. Maar in Nederland kon niemand mij vertellen hoe deze Duitse bewijzen er precies uit moesten zien, welke informatie er nodig was…” Daar komt bij dat in Nederland veel meer zaken digitaal geregeld zijn. Zonder DigiD kun je online niets aanvragen. Tot voor kort kon een DigiD echter alleen worden aangevraagd door mensen met een Nederlandse woonplaats. Waarschijnlijk vanaf oktober kunnen ook werknemers die in het buitenland wonen online een DigiD aanvragen.
Midi of Mini?
Voor de parttimebaan van haar man moest het stel zich bezighouden met de vraag: ‘Minijob’ of ’Midijob’? “We hebben bewust gekozen voor een Midijob. Wanneer hij een Minijob zou hebben, zouden de verzekeringen 100 euro meer kosten.” Bij deze en andere vragen maakte het gezin gebruik van de diensten van het GrensInfoPunt – en met succes. “In je eentje heb je geen idee waar je op moet letten en waar je überhaupt recht op hebt.”
“In dergelijke gevallen helpen we natuurlijk graag. Daarvoor zitten bij ons alle experts aan tafel”, benadrukt Carola Schroer, EURES-adviseur bij het GrensInfoPunt van de Euregio Rijn-Waal. Zodat zoveel mogelijk Nederlands-Duitse gezinnen beroepsmatig en privé geholpen kunnen worden. De Putmans hebben hun weg als ‘grenzeloos gezin’ in elk geval gevonden…