De Künstlersozialversicherung (KSV), voortvloeiend uit het Künstlersozialversicherungsgesetz (KSVG), maakt deel uit van het sociale zekerheidsstelsel in Duitsland. De KSV zorgt voor een vergelijkbare sociale zekerheid voor freelance kunstenaars en publicisten als voor werknemers in dienstverband, en garandeert voor deze doelgroep inkomen in geval van pensioen, ziekte en arbeidsongeschiktheid. Voor de uitvoering van deze wet is de zogeheten Künstlersozialkasse (KSK) verantwoordelijk.
Premies
De KSK is zelf geen dienstverlenende organisatie, maar coördineert de maandelijkse betaling van de verzekeringen door haar leden. Voor het jaar 2019 bedragen de maandelijkse premies van het bruto-inkomen voor de ‘Rentenversicherung’ 18,6%, voor de ‘Krankenversicherung’ 14,6% en voor de ‘Pflegeversicherung’ 3,05% (voor mensen zonder kinderen 3,30%). De Rentenversicherung is vergelijkbaar met de premies voor de AOW, ANW en WIA. De Krankenversicherung kan vergeleken worden met de premies voor de Zorgverzekeringswet en Ziektewet. De Pflegeversicherung is een verzekering voor de kosten van een verpleeginrichting en thuiszorg en vergelijkbaar met de Nederlandse WLZ. De verzekerden hoeven slechts circa de helft van deze kosten zelf te betalen. De andere helft wordt bijgedragen door de overheid en door de opdrachtgevers van de freelancers, wat de sociale zekerheid voor kunstenaars en publicisten net zo voordelig maakt als voor werknemers uit andere sectoren. De maandelijkse premies voor de leden van de KSK bedragen uiteindelijk 9,3% (Rentenversicherung), 7,3% (Krankenversicherung) en 1,525% (Pflegeversicherung) van het bruto-inkomen. Voor mensen zonder kinderen is de premie voor de Pflegeversicherung 1,775%.
Uitkering en ziekengeld
In geval van ziekte kunnen creatieve zzp’ers via de KSK een extra bijdrage betalen, zodat ze de eerste zes weken een uitkering ontvangen. Net als werknemers hebben zelfstandige kunstenaars en publicisten recht op ziekengeld na die zes weken. Leden van de KSK hebben ook na hun pensioen recht op een wettelijke ziektekostenverzekering.
Voorwaarden
De KSK toetst en bepaalt of je als kunstenaar of publicist in aanmerking komt voor de KSV. Volgens het Künstlersozialversicherungsgesetz is een kunstenaar een muzikant, een podiumkunstenaar en/of een beeldend kunstenaar. Daarbij wordt het begrip kunstenaar breed opgevat; een grafisch designer valt hier bijvoorbeeld ook onder. Ook iemand die lesgeeft in de kunsten, valt onder bescherming van de wet. Een publicist is iemand die als schrijver of journalist werkzaam is, of op een andere manier publiceert. Doceer je in publicistiek of journalistiek, dan heb je ook recht op een KSV. Een verdere voorwaarde betreft het inkomen: dat dient jaarlijks minstens €3.900,00 netto te bedragen om te kunnen worden verzekerd via de KSK. Daarnaast kunnen uitsluitend zelfstandige kunstenaars en publicisten in aanmerking komen voor de verzekeringen. Werk je in dienstverband, dan kun je niet worden verzekerd via de KSK. Ten slotte: heb je enkel een bijbaan in de kunstsector, kan er alleen beperkt of helemaal geen gebruik worden gemaakt van de KSV.
Aan de slag in Duitsland
Ga je als creatief zzp’er aan de slag in Duitsland, dan kan het zomaar zo zijn dat je ook aanspraak kunt maken op de sociale verzekeringen via de KSK. Voor grenspendelaars gelden bepaalde regels, waarvan de hoofdregel luidt: de verzekerde valt onder het sociaal verzekeringsstelsel waar hij of zij de werkzaamheden uitvoert. Heb je in Nederland een vestigingsadres en voer je af en toe opdrachten in Duitsland uit, val je nog altijd onder de Nederlandse sociale verzekeringen. Heb je in beide landen opdrachten en vormen de werkzaamheden in Nederland minder dan 25% van de totale werktijd of omzet, dan val je onder de Duitse sociale zekerheid. In dat geval kan het zo zijn dat je je via de Künstlersozialkasse kunt verzekeren.
Lees hier meer over de KSV en hoe je je kunt aanmelden.