Historiek

In 2004 duidde Nederland het gebied rond Westdorpe in Zeeuws-Vlaanderen aan als glastuinbouwgebied. De verwachting was dat er op termijn 1.500 banen zouden komen in de glastuinbouw, voor 90% bestaande uit laaggeschoolde jobs. Al snel kwam het besef dat er in Zeeuws-Vlaanderen onvoldoende laaggeschoolde werkzoekenden zouden te vinden zijn. Maar net over de grens, namelijk in Gent, waren wel voldoende arbeidskrachten aanwezig. Daarop hebben Terneuzen en Gent de handen in elkaar geslaan en hebben het Interreg-project “Samen voor de Glastuinbouw” opgezet en uitgevoerd.

Het projectverloop

Het project voorzag in de bouw van het VOC, een opleidingskas die gebouwd werd vlakbij het glastuinbouwgebied. Daar zouden laaggeschoolde werkzoekenden opgeleid worden voor een job in de glastuinbouw. Door de economische crisis investeerden echter beduidend minder telers in het gebied dan oorspronkelijk gedacht. Hierdoor waren ook minder arbeidskrachten nodig. Maar bovendien liep de doorstroming van Vlaamse werkzoekenden naar de opleidingskas niet zoals verhoopt. Nochtans konden Vlaamse werkzoekenden in het VOC bijvoorbeeld ook een certificaat heftruckchauffeur halen, want het VOC is een door de VDAB erkende opleidingsfaciliteit.

Waar lopen we tegen aan?

De redenen waarom Vlaamse werkzoekenden de weg naar Terneuzen niet vonden waren velerlei. Een groot probleem was de mobiliteit. Laaggeschoolde werkzoekenden beschikken vaak niet over eigen vervoer en zijn afhankelijk van het openbaar vervoer. In de Kanaalzone is het openbaar vervoer niet optimaal grensoverschrijdend uitgebouwd. Er is noch een bus, noch een trein die de grens overgaat tussen Gent en Terneuzen.

Maar ook andere zaken als een te klein verschil tussen de werkloosheidsuitkering in Vlaanderen en het loon in de kassen in Nederland, het niet kunnen genieten van gunstmaatregelen door de telers als ze Vlaamse mensen in dienst namen, en tal van andere belemmeringen zorgden voor het geringe succes van het project.

Onderzoek naar de belemmeringen

Halverwege het project wordt een nieuwe wending gegeven aan het glastuinbouwverhaal. Het was niet helemaal duidelijk welke belemmeringen er allemaal waren waardoor Vlaamse werkzoekenden de stap over de grens niet maakten. Er werd besloten om een inventarisatie te maken van de belangrijkste belemmeringen. De gemeente Terneuzen ging hier samen met Voka Oost-Vlaanderen mee aan de slag.

Inspiratie vonden ze bij de aanpak in de grensregio Øresund tussen Denemarken en Zweden. Grensarbeid is een fenomeen dat in alle grensregio’s speelt. In Øresund pakken ze de grensarbeidproblematiek sinds 2000 op methodische manier aan. Zowel wat betreft infoverstrekking naar doelgroepen als het in kaart brengen van knelpunten en opportuniteiten is er sprake van een systematiek en een inbedding in een structuur waarbij bevoegde overheidsdiensten en belangrijke stakeholders afstemmen.

Er werd gekozen om niet te denken in belemmeringen, maar daarentegen te denken in kansen. Resultaat van de inventarisatie was de publicatie “Grenzeloze kansen voor werk – 10 mogelijkheden voor Scheldemond”.