De studie afronden en een week later al aan het werk gaan: dat is het absolute droomscenario van iedere student. Ik sprong dan ook een gat in de lucht toen dat scenario voor mij uitkwam. Er zat echter één addertje onder het gras: de betreffende baan was in het Duitse Kleef, terwijl ik in het Nederlandse Nijmegen woonde. Dat betekende dat ik grensoverschrijdend zou gaan werken, met gevolgen voor mijn zorgverzekering, belastingen, sociale verzekeringen en pensioen. Maar in een wereld van één Europa met open grenzen kon dat toch niet zo ingewikkeld zijn? Vol optimisme begon ik me in te lezen.
Stap één was mijn zorgverzekering: omdat ik in Duitsland ging werken, had ik ook een Duitse zorgverzekering nodig. Zo gezegd, zo gedaan. Afgaande op de adviezen van Duitse vrienden meldde ik me bij Die Techniker aan, waar ik alleraardigst werd verwelkomd. Zij gaven mij een formulier dat ik bij de Nederlandse CZ af moest geven. Ook dat was zo gepiept. Sindsdien ben ik in beide landen verzekerd: ik mag in Nederland én in Duitsland naar de huisarts, tandarts en het ziekenhuis, maar ik betaal alleen in Duitsland. Mooie deal toch?
Door naar de sociale verzekeringen en mijn pensioen. Ook dat zijn zaken die in Duitsland anders geregeld zijn dan in Nederland. Maar ook deze twee dingen bleken bij nader inzien niet zo gecompliceerd als ze leken: voor de jaren dat ik in Nederland geen AOW opbouw, krijg ik Duits pensioen, en de sociale verzekeringen zijn automatisch via mijn werkgever geregeld. Ook dit punt kon ik dus zonder veel problemen van mijn checklist afstrepen.
Het volgende punt op mijn lijstje: belastingen. Toen ik me daarin ging verdiepen bleek dat helaas andere koek: ik werd met – voor mijn gevoel – duizend verschillende formulieren om mijn oren geslagen en had geen idee waar ik moest beginnen. Onbeperkt of beperkt belastingplichtig, belastinggroepen, EU/EER-verklaring, aangifte doen in twee landen… Ik zag door de bomen het bos niet meer. Waarom wilde ik ook alweer in een ander land werken? Op naar het GrensInfoPunt bij de Euregio Rijn-Waal in Kleve dus, waar ze me hopelijk konden helpen.
Met angst en beven zag ik de afspraak daar tegemoet, al nachtmerries hebbend over een oerwoud van formulieren in ambtenaren-Duits waar ik nooit meer uit zou komen. Gelukkig was daar een medewerker van het GrensInfoPunt die mijn angsten weg kon nemen. Wat blijkt: omdat ik de afgelopen maanden ook al in Nederland heb gewerkt, moet ik over dit jaar in beide landen aangifte doen. Dat is echter iets wat ik aan een belastingadviseur kan overlaten. Voor de komende jaren, wanneer ik alleen in Duitsland werk, ben ik niet verplicht om aangifte te doen. Alleen als aangifte doen voor mij gunstig uitpakt mag ik dat doen, maar niets is verplicht. In Nederland hoef ik geen aangifte te doen zo lang ik er niet werk. Ook het formulierenoerwoud is niet zo ingewikkeld als gedacht. Wat een meevaller!
De enige tegenvaller: als Nederlandse millennial ben ik gewend dat ik met mijn DigiD in de aanslag binnen een paar klikken alles online geregeld heb. In Duitsland is dat helaas nog toekomstmuziek en dus moest ik mijn met de hand ingevulde formulier persoonlijk bij het Kleefse Finanzamt af komen geven. Ooit komen we er wel…
Femke Hoebergen (1992) heeft in 2018 de masteropleiding Nederland-Duitsland-Studies aan de Radboud Universiteit Nijmegen en de Westfälische Wilhelms-Universität Münster afgerond. Sinds september 2018 werkt ze bij mediamixx. Wonend in Nijmegen en werkend in Kleef steekt ze dagelijks de Nederlands-Duitse grens over.