Als iets duidelijk is geworden door alle coronamaatregelen, dan is het wel dat thuiswerken gemakkelijker kan dan iedereen dacht. Dat blijkt ook wel uit enquêtes die worden gehouden in de verschillende landen met de vraag of men thuis zou blijven willen werken. Hieruit blijkt dat werknemers die thuis kunnen werken, dit het liefste 2 tot 3 dagen per week zouden willen blijven doen als de coronatijd voorbij is. Ook werkgevers zien veel voordelen, al was het maar om kantoorruimte te besparen.
Grensarbeiders die thuiswerken zitten in een beetje vreemde situatie. Ze wonen in het ene land en werken in het andere land. Of ze werken in meerdere landen tegelijkertijd. Als zij ineens gedwongen thuiswerken, zijn ze eigenlijk geen grensarbeider meer. Of toch wel?
Werken voor coronatijd
Om vast te stellen in welk land iemand sociaal verzekerd is en waar deze persoon belasting moet betalen, zijn Europese regels en binationale verdragen opgesteld. In principe ben je sociaal verzekerd en belastingplichtig in het land waar je werkt. Heel eenvoudig, woon je in België en werk je alleen in Nederland, dan ben je in Nederland sociaal verzekerd en betaal je in Nederland belasting over je salaris.
Het wordt anders als je tegelijkertijd in twee of meer landen werkt. Je woont in Nederland en werkt voor een Duitse werkgever. Voor deze werkgever bezoek je klanten in Duitsland, Nederland en Denemarken. Volgens de Europese regelgeving val je onder de Nederlandse sociale zekerheid als je 25% of meer van je werktijd in Nederland werkt. Is dat minder, dan val je onder de Duitse sociale zekerheid. Als je voor dit werk ook thuiswerkt, bijvoorbeeld de administratie doet, telefoontjes pleegt en dergelijke, dan zit ja al snel aan die 25%. Voor de belastingen zal het meestal zo zijn dat de dagen die je in Duitsland werkt in Duitsland worden belast en de andere dagen in Nederland. Hierop zijn uitzonderingen, maar die laten we buiten beschouwing. Voor de belastingen spreken we dan van salary split. De belastingen kun je dus in meerdere landen betalen, voor de sociale zekerheid kan maar 1 wetgeving van toepassing zijn. Je kunt nooit tegelijkertijd in 2 landen premies voor de sociale zekerheid betalen. Daarom moet de werkgever in het woonland van de werknemer ook een A1-verklaring aanvragen, waarin wordt vastgelegd onder welk sociaal zekerheidsstelsel de werknemer valt.
Werken tijdens corona
Werk je normaal gesproken op kantoor in Nederland en woon je in Duitsland, dan ben je in Nederland sociaal verzekerd en belastingplichtig. Door corona is hier voor veel werknemers verandering in gekomen. Veel werknemers werken vanuit huis. Onder normale omstandigheden zou dat betekenen dat je niet meer in Nederland, maar in Duitsland sociaal verzekerd wordt en daar ook belastingplichtig bent over je salaris. De EU-landen wilden voorkomen dat tijdens een pandemie zulke grote veranderingen optreden. Daarom is er een uitzondering gekomen voor thuiswerken in verband met corona. Werk je thuis in verband met corona, dan wordt er net gedaan alsof de oude situatie nog bestaat, met andere woorden: er wordt net gedaan alsof je op kantoor in Nederland werkt. Je blijft onder de Nederlandse sociale zekerheid vallen. Voor de loonbelasting heb je de keuze om de belastingen in Nederland af te dragen zoals dit voor corona was. Je hebt echter ook de mogelijkheid de belastingen te betalen zoals je werkelijk hebt gewerkt. Dat kan een financieel voordeel opleveren.
Deze uitzondering geldt alleen als je thuiswerkt in verband met corona. Zou je normaal gesproken ook thuis werken, dan gelden de normale regels. Je valt in bovenstaand voorbeeld dan onder de Duitse sociale zekerheid.
Werken na coronatijd
Zoals uit enquêtes naar voren komt, willen veel werknemers thuis blijven werken, ook als dat niet meer noodzakelijk is in verband met corona. Daar schuilt dan een addertje onder het gras. De uitzondering in verband met thuiswerken door corona is er niet meer, waardoor de oude regelgeving weer van toepassing wordt. Dat houdt in dat voor veel werknemers die (gedeeltelijk) thuis blijven werken ineens een andere sociale zekerheid kan gelden en dat ook het netto-inkomen anders wordt.
De werkgevers die grensgangers in dienst hebben, zullen dus goed in de gaten moeten houden of hun werknemers ook in hun woonland werken. Als dat het geval is, zullen ze met hun werknemer in de betreffende woonlanden een nieuwe A1-verklaring moeten aanvragen, zodat vastgelegd wordt in welk land de werknemer sociaal verzekerd is. Mocht dat in het woonland zijn, dan zal de werkgever de premies sociale verzekeringen in het andere land moeten afdragen en misschien zelfs een adviseur in het andere land moeten inhuren om de zaken daar te regelen.
Advies
Zorg dat je op de hoogte bent van de regelgeving als je grensganger bent. Zeker als je in meerdere landen werkt, bestaat er een risico dat niet alles loopt zoals het zou moeten. Bespreek het met de werkgever en zorg dat de A1-verklaring, die de werkgever en werknemer toch al moeten hebben, up to date is. Leg samen met de werkgever vast welk deel je in welk land werkt. Dat kan handig zijn om vast te stellen hoeveel belasting je in welk land moet afdragen en voorkomt onduidelijkheid over de socialeverzekeringsplicht. Door deze zaken goed vast te leggen, word je niet verrast door verkeerd afgedragen premies en een ander netto-inkomen dan je verwacht had.
Meer informatie over werken in twee of meer landen vind je hier.