Emigratie brengt veel veranderingen met zich mee. Niet alleen woont u in een ander land, u krijgt ook met andere regels van doen. Om u op weg te helpen hebben wij verschillende thema´s benoemd met informatie waar u verder mee kunt.
Inschrijving bij de Duitse gemeente
Voor de aanmelding in Duitsland bij de “Stadt- of Gemeindeverwaltung” (Rathaus, afdeling “Meldewesen” of “Bürgerbüro”) dient u de volgende documenten mee te nemen:
- de schriftelijke afmeldingsverklaring van de Nederlandse gemeente,
- een geldig paspoort of id-kaart,
- een uittreksel uit het geboorteregister
Als u zich hebt uitgeschreven bij uw Nederlandse gemeente, moet u zich binnen een week aanmelden bij uw Duitse gemeente.
Verblijfsvergunning
Voor een rechtmatig verblijf, langer dan 3 maanden, heeft u met een EU-nationaliteit geen verblijfsvergunning meer nodig. U dient zich wel aan te melden als inwoner in uw gemeente. Om als inwoner van Duitsland te kunnen worden aangemerkt moet u aan de volgende voorwaarden voldoen:
- u heeft een geldig paspoort of identiteitsbewijs, en de schriftelijke afmeldingsverklaring van de Nederlandse gemeente,
- u moet in uw eigen onderhoud kunnen voorzien,
- u moet een ziektekostenverzekering hebben welke voor u en eventuele familieleden alle risico’s in Duitsland dekt,
- u mag geen gevaar vormen voor de Duitse samenleving.
Hebt u geen EU-nationaliteit, neem dan contact op met het Duitse consulaat in Amsterdam.
Websites met algemene informatie over Duitsland
- www.deutschland.de
- www.duitse-ambassade.nl
- www.nederlandwereldwijd.nl (NL ambassade in Berlijn)
- www.duitslandinstituut.nl
- www.tatsachen-ueber-deutschland.de
- www.goethe.de
Zeer uitgebreide informatie over wonen in Duitsland vindt u op de website van het Ministerie van Migratie en Vluchtelingen (BAMF)
Ook op de website van de EU-Gleichbehandlungsstelle vindt u uitgebreide informatie over uw rechten en plichten in Duitsland.
Paspoort en ID-kaart
Nederlanders die in de Duitsland wonen kunnen ook in verschillende Nederlandse gemeentes hun reisdocumenten aanvragen. Een lijst met deze gemeentes vindt u hier. U moet hiervoor altijd een afspraak maken, houdt rekening met een langere wachttijd. Daarnaast kunt u natuurlijk ook terecht bij de ambassade in Berlijn.
Vereiste documenten bij aanvraag
Om een nieuw reisdocument te kunnen aanvragen, moet de aanvrager een aantal documenten overleggen, waaronder een recente pasfoto en het huidige identiteitsbewijs. Ook wanneer de aanvrager nog verlopen reisdocumenten heeft, moeten deze meegenomen worden. Hetzelfde geldt voor een buitenlands identiteitsbewijs, wanneer de aanvrager naast de Nederlandse ook een andere nationaliteit heeft. Wanneer de aanvrager een andere nationaliteit heeft verkregen, moet hij of zij ook de documenten meenemen die aantonen hoe en wanneer hij of zij deze nationaliteit heeft verkregen.
Ook moeten aanvragers een bewijs van inschrijving van de Duitse woongemeente voor kunnen leggen, waarin de vaste verblijfplaats, nationaliteit en burgerlijke staat vermeld zijn: een Erweiterte Meldebescheinigung mit Angabe der Staatsangehörigkeit. Is de burgerlijke staat en daarmee de achternaam sinds de afgifte van het oude identiteitsbewijs gewijzigd, moet er bovendien een afschrift van de huwelijksakte of akte van partnerschapsregistratie toegevoegd worden.
Voorwaarden bij aanvraag
De aanvrager moet aan een aantal voorwaarden voldoen om een nieuw reisdocument aan te kunnen vragen. Hij of zij moet allereerst in het bezit zijn van de Nederlandse nationaliteit en in een EU-land of in Andorra, Liechtenstein, Monaco, Noorwegen, San Marino, Turkije, IJsland of Zwitserland wonen. Bovendien mogen aanvragers niet meer ingeschreven staan in de Basisregistratie Personen. Voor een aanvraag van een paspoort of identiteitskaart voor een kind moeten er aanvullende documenten meegenomen worden. Tot slot mogen alle aanvullende documenten (afschriften en uittreksels) niet ouder dan 6 maanden zijn.
Wel of geen opbouw AOW
Woont u in Duitsland en u werkt niet in Nederland, dan bouwt u geen AOW meer op. Dat geldt ook als u een WIA-, WAO- of vroegpensioen uit Nederland ontvangt. Werkt u in Nederland en valt u onder de Nederlandse sociale zekerheid, dan bouwt u wel AOW op.
Bent u niet meer verzekerd als u emigreert naar Duitsland, dan is een vrijwillige AOW-verzekering misschien een optie. Meer hierover leest u hier.
Nationaliteit
Als u naar Duitsland emigreert, houdt u de Nederlandse nationaliteit. Daarom hebt u een Nederlands paspoort of een Nederlandse ID-kaart nodig. U kunt eventueel ook de Duitse nationaliteit aanvragen. Hieraan zijn verschillende voorwaarden verbonden, vraag hiernaar bij de Ausländerbehörden van de stad of Kreis waar u in Duitsland woont. In sommige gevallen is het ook mogelijk de Duitse nationaliteit aan te vragen en de Nederlandse te behouden. Dit is bijvoorbeeld mogelijk als u in Duitsland woont en trouwt met iemand met de Duitse nationaliteit.
Erfrecht
Een verhuizing naar het buitenland heeft altijd gevolgen voor het erfrecht. Wanneer u zelf wil bepalen wie wat erft, stel dan een testament op. Zo kunt u alles regelen zoals u dat wilt. Een aspect, waar u geen invloed op heeft is de belasting over de eventuele erfenis. Deze regels zijn in Duitsland heel anders dan in Nederland. Wij raden u aan contact op te nemen met een notaris die u hierover kan voorlichten. Meer informatie over het Duitse erfrecht vindt u hier.
Trouwen in Duitsland
Wanneer u in Duitsland wilt trouwen en één van de partners of beide partners hebben de Nederlandse nationaliteit, dan kunnen er verschillende situaties optreden waarvoor diverse documenten nodig zijn. Vraag bij de gemeente in Duitsland, waar u het huwelijk wilt sluiten na, welke documenten in uw situatie nodig zijn. Let op: Regel de formaliteiten op tijd, omdat sommige documenten rechtsgeldig gemaakt moeten worden en dit enige tijd in beslag kan nemen.
Bij een Nederlands-Duits huwelijk gelden de volgende documenten:
- Een ID-kaart of paspoort(van beide partners)
- Een uittreksel van het geboorteregister (van beide partners)
Het Nederlandse uittreksel van het geboorteregister (Uittreksel Basisregistratie Personen) kunt u aanvragen bij de plaats waar u als laatste ingeschreven hebt gestaan of bij een van de 19 RNI-gemeentes. Omdat u in Nederland geboren bent, hebt u een internationaal uittreksel nodig. - Een Ehefähigkeitszeugnis(van de Nederlandse partner)
Als u als Nederlander in Duitsland wilt trouwen, hebt u een Ehefähigkeitszeugnis(verklaring van huwelijksbevoegdheid) nodig. Het is een bewijs dat u huwelijksbevoegd bent en niet al een huwelijk of een geregistreerd partnerschap op uw naam hebt staan.
De verklaring van huwelijksbevoegdheid vraagt u aan bij de gemeente waar u het laatst ingeschreven hebt gestaan in Nederland. Om deze verklaring aan te kunnen vragen, hebt u weer andere documenten nodig van u en uw partner:- Een geldige kopie van een identiteitsbewijs (ID-kaart of paspoort) van u en uw partner
- Bewijs van uw woonplaats buiten Nederland met daarop uw nationaliteit en huwelijkse staat (Erweiterte Meldebescheinigung, dit is op te vragen bij het Bürgeramt)
- Een geboorteakte van u en uw partner (dat mag ook in het Duits)
- Een uittreksel Basisregistratie Personen (BRP), van de Nederlandse partner
U kunt iemand machtigen om de verklaring in Nederland voor u aan te vragen en op te halen. Er zijn wel kosten aan verbonden. Ook is het raadzaam vooraf contact met de gemeente op te nemen, omdat dit geen dagelijks werk is. (Met dank aan Marjolein van der Kolk)
Algemene informatie over trouwen in het buitenland vindt u hier.
Welke regels van toepassing zijn na een huwelijk vindt u hier.
School
Gaan uw kinderen in Duitsland naar school? Het Nederlandse Nuffic heeft een beschrijving gemaakt van het Duitse onderwijssysteem in vergelijking met het Nederlandse onderwijssysteem. U kunt deze brochure hier downloaden.
Wonen in Duitsland, kinderen op school in Nederland
Gaan uw kinderen in Nederland naar school? Als ze minderjarig zijn, hebben zij schoolplicht in Duitsland. U zult aan de gemeente een bewijs moeten leveren dat uw kinderen inderdaad in Nederland naar school gaan, bijvoorbeeld via een verklaring van de school in Nederland.
Er zijn voor- en nadelen van het volgen van onderwijs in Nederland. Deze vindt u beschreven in deze brochure. Belangrijkste nadeel is dat een kind in Nederland niet de zorg kan krijgen die via een Nederlandse gemeente geregeld is.
Rondom uw auto
Auto
Bij een verhuizing naar Duitsland bent u verplicht uw auto z.s.m. aan te melden in Duitsland, u dient echter vóóraf bij uw Nederlandse verzekering na te vragen of deze uw auto ná de emigratie blijft verzekeren, is dit niet het geval dan moet de aanmelding direct plaatsvinden. Een in Nederland geregistreerde auto wordt door een Duitse verzekeraar niet geaccepteerd. Laat door de Nederlandse verzekeraar, in de Duitse taal, uw schadevrije periode (no-claim), t.b.v. de Duitse verzekeraar vastleggen!
Aanmelding van de auto
De aanmelding van uw auto in Duitsland dient direct na de verhuizing bij het “Straßenverkehrsamt (SVA)”, afdeling “Kraftfahrzeugzulassungsstelle” (bureau voor de afgifte van kentekenbewijzen) in het desbetreffende district, plaats te vinden. Hier ontvangt u ook de aanmelding voor de “Kraftfahrzeugsteuer” welke wordt afgehandeld door het “Finanzamt” in uw regio. De hoogte wordt bepaald door de inhoud van de motor en het verbruik (benzine, diesel of gas).
Voor de aanmelding van de auto is nodig:
- bewijs van de “Abgas-Untersuchung” ;
- de Nederlandse autopapieren en kentekenbewijs;
- uw paspoort;
- een bewijs van verzekering/Groene kaart (verkrijgbaar bij een verzekeringsmaatschappij).
De SVA wijst een Duits kenteken toe en geeft een blanco “Fahrzeugbrief” af en verzoekt de auto door de Technische Überwachungs Verein (TÜV) te laten keuren (let op! Indien men beschikt over een Verklaring “ typegoedkeuringsgegevens “ en een Nederlandse nog geldige APK, dan volstaat in Duitsland een zichtkeuring en is een Tüv-keuring, welke veel zwaarder is, niet nodig). De informatie op de Verklaring typegoedkeuringsgegevens is te vergelijken met die van een CVO (Certificaat Van Overeenstemming) of COC (Certificate Of Conformity) verklaring. Op deze verklaring staat de technische informatie die benodigd is om de auto te registreren.
Wanneer het voertuig is goedgekeurd, kunnen bij het SVA de Duitse autopapieren worden afgehaald.
Uw auto moet bij de RDW in Nederland worden afgemeld. Op hun website vindt u een goede beschrijving hoe u dit moet doen.
(Europees) Rijbewijs
Uw Nederlandse rijbewijs blijft geldig tot de vervaldatum (maximaal 10 jaar na afgifte). Daarna moet u het rijbewijs binnen een half jaar na (Nederlandse) vervaldatum omwisselen voor een Duits rijbewijs. Een Duits B-rijbewijs is (sinds 19 januari 2013) niet meer onbeperkt geldig, er is nu een geldigheidsduur van 15 jaar. Uitzonderingen hierop zijn de rijbewijzen die bij de verhuizing naar Duitsland nog geen 2 jaar oud zijn, deze moeten binnen 3 maanden in de Duitse woongemeente bij de “Straßenverkehrsbehörde” geregistreerd worden. (In Duitsland wordt bij het behalen van een rijbewijs een proeftijd van 2 jaar gehanteerd het z.g. “Probeführerschein”).
Let op: Het is van belang bij het geldige NL rijbewijs een inschrijvingsbewijs van de nieuwe woonstaat te bewaren, omdat op het rijbewijs geen adreswijziging wordt aangebracht.
Voor rijbewijzen voor autobussen en vrachtauto’s gelden andere regels, informatie hierover is te verkrijgen bij de “Straßenverkehrsbehörde”. Bij de Kreis of stad waar u woont. Duitse rijbewijzen C en D zijn in principe 5 jaar geldig.
Na emigratie naar Duitsland kan het rijexamen alléén in Duitsland afgelegd worden!!
Vraag bij twijfel bij de plaatselijke politie naar de voor in Duitsland geldende verkeersregels. Informatie over de verkeerswetgeving vindt u op: http://www.gesetze-im-internet.de/stvo/
Milieusticker
Om de luchtkwaliteit in gebieden die uitermate gevoelig zijn voor fijnstof (zoals binnensteden, bepaalde snelwegen of verkeersknooppunten) te verbeteren, vaardigen verscheidene Duitse gemeenten en steden in bepaalde zones een rijverbod uit. Hier mag u alleen rijden als u een milieusticker in een bepaalde kleur hebt. De milieustickers bestaan in het rood, geel en groen, afhankelijk van de uitstoot van fijnstoffen van uw auto. Groen betekent dat u zonder zorgen door alle milieuzones in Duitsland mag rijden. Alle benzinewagens vanaf de Europese emissiestandaard Euro 1 of gelijkwaardig krijgen een groene sticker. Voertuigen zonder milieusticker mogen door geen enkele milieuzone rijden.
U kunt de stickers verkrijgen bij elk TÜV of DEKRA-station. Welke sticker bij uw voertuig hoort, leidt deze instantie af uit uw kentekenbewijs. Daarin wordt immers de voertuigsleutel vermeld, die aangeeft hoe vervuilend uw wagen is. U kunt de stickers kopen bij elk TÜV- of DEKRA station of bestellen via hun internetsite. Ook grotere garages bieden de milieusticker aan.
De sticker geldt in heel Duitsland. De laatste informatie over alle milieuzones kunt u steeds terugvinden op de site www.umweltbundesamt.de.
Als u zonder sticker een milieuzone binnenrijdt is dit een overtreding en kost u dit 80,-. Hebt u een Duits rijbewijs, dan kost u dit bovendien een strafpunt.
Verkiezingen in Nederland
Als u de Nederlandse nationaliteit hebt en 18 jaar of ouder bent en u woont in Duitsland, dan kunt u zich laten registreren om een stem uit te brengen voor de Tweede Kamerverkiezingen. Op een speciale website vindt u alle informatie en kunt u ook doorlinken om u te laten registreren. Hoe u zich kunt laten registreren kunt u op deze website vinden: www.stemmenvanuithetbuitenland.nl
Kijk- en luistergeld
Als u een radio, televisie, smartphone of computer hebt, betaalt u in Duitsland het zogenaamde GEZ Rundfunkgebühr. Uit deze middelen worden in Duitsland de openbare televisie- en radiostations bekostigd. Vanaf 2016 hoeft er niet meer apart voor de verschillende toestellen betaald te worden, per woning wordt een vast bedrag gevraagd van 18,36 per maand. U kunt uw woning online aanmelden voor deze bijdrage onder www.rundfunkbeitrag.de.
Duitse taal
Zoals alle Nederlanders spreekt u natuurlijk vloeiend Duits. Als u in Duitsland woont en met overheidsinstanties in Duitsland van doen krijgt, kan het zijn dat het toch tegenvalt. Daarom is het raadzaam te overwegen om een cursus Duits te volgen. Als u in Duitsland woont is er zeker een Volkshochschule in de buurt waar u voor weinig geld de Duitse taal kunt leren, vaak op verschillende niveaus. Een overzicht van cursussen op de Volkshochschulen in Duitsland vindt u hier.
In Duitsland is een groot aanbod van online-cursussen om de Duitse taal te leren. Een overzicht van de cursussen, die meestal gratis zijn, vindt u hier.
Sociale voorzieningen
Als u in Duitsland woont en u door omstandigheden geen of te weinig inkomen hebt, kunt u mogelijk aanspraak maken op sociale voorzieningen. Hier zitten wel voorwaarden aan als u niet de Duitse nationaliteit hebt.
- Bent u naar Duitsland gekomen zonder dat u werk hebt en in uw eigen onderhoud kunt voorzien, dan hebt u geen recht op een sociale voorziening.
- Bent u naar Duitsland verhuisd en u had werk en kon in uw eigen onderhoud voorzien, maar hebt minder dan een jaar gewerkt, dan hebt u recht op Arbeitslosengeld II (sociale voorziening) voor maximaal 6 maanden.
- Bent u naar Duitsland verhuisd en u had werk en kon in uw eigen onderhoud voorzien en u hebt langer dan een jaar gewerkt, dan hebt u recht op een normale Duitse werkloosheidsuitkering en ook eventueel op Bürgergeld (sociale voorziening).
Meer informatie over Bürgergeld vindt u op de website van het BMAS