Als u een baan aanneemt in Duitsland, bent u in Duitsland verzekerd voor de opbouw van een pensioen. Anders dan in Nederland, kent Duitsland één systeem voor een pensioen bij arbeidsongeschiktheid, overlijden en ouderdom. Het pensioen wordt opgebouwd aan de hand van de hoogte van uw loon. In Duitsland geldt dus: hoe hoger het loon, hoe beter het pensioen.
Ouderdom
In deze animatie krijgt u algemene uitleg over uw pensioen in Duitsland als u in Nederland woont.
Eind 2020 hebben de GrensInfoPunten een webinar georganiseerd over werken in Duitsland. Een van de thema’s die aan de orde kwam is het pensioen dat je in Duitsland opbouwt.
Alle werknemers in Duitsland bouwen een ouderdomspensioen op. Als u als zelfstandige in Duitsland werkt, bouwt u dus geen rechten op. U bouwt alleen voor uzelf ouderdomspensioenrechten op. Als uw partner niet in Duitsland werkt, bouwt hij of zij geen Duitse ouderdomspensioenrechten op. Als uw partner in Nederland woont, bouwt hij of zij echter in de regel Nederlandse ouderdomspensioenrechten (AOW) op.
Heeft u een Minijob in Duitsland? Dan bent u ‘geringfügig beschäftigt’ (in beperkte mate werkzaam) en bouwt u geen of slechts een gering ouderdomspensioen op.
Hoe hoog uw ouderdomspensioen later zal zijn, hangt onder andere af van hoe hoog uw inkomen was en hoe lang u in Duitsland heeft gewerkt. Hoe langer u in Duitsland heeft gewerkt en hoe meer u heeft verdiend, hoe hoger uw Duitse ouderdomspensioen zal zijn. Wilt u alvast informatie over de hoogte van uw Duitse pensioenrechten? Neem dan contact op met uw Duitse pensioenverzekering. De Deutsche Rentenversicherung (DRV) keert later ook uw ouderdomspensioen uit.
Tussen uw 65e en 67e wordt uw pensioen uitbetaald, afhankelijk van uw geboortedatum. Het ouderdomspensioen wordt uitbetaald vanaf de eerste dag van de maand die volgt op de maand waarin u de pensioengerechtigde leeftijd hebt bereikt. Alleen wie op de eerste dag van de maand jarig is, krijgt het pensioen vanaf de eerste dag van de maand waarin hij de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Wilt u uw ouderdomspensioen eerder ontvangen? In sommige gevallen kan het pensioen al vanaf uw 60e worden uitbetaald. U ontvangt dan echter een lager ouderdomspensioen. Meer informatie hierover kunt u krijgen bij de Deutsche Rentenversicherung.
Als u niet meer in Duitsland werkt, bouwt u geen nieuwe ouderdomspensioenrechten op in Duitsland. Als u in Nederland woont of werkt, bouwt u in de regel (weer) AOW-rechten op in Nederland.
Als u naar een ander land verhuist, verandert dit niets aan de opgebouwde pensioenrechten. Zolang u in Duitsland werkt, bouwt u pensioenrechten op.
Als u eerder met pensioen wilt gaan, kunt u mogelijk een vervroegd Duits ouderdomspensioen krijgen. Meer informatie hierover kunt u krijgen bij de Duitse pensioenverzekering.
Hoogte van het ouderdomspensioen
Hoeveel ouderdomspensioen u krijgt, hangt onder andere af van uw inkomen en van hoe lang u in Duitsland hebt gewerkt. Hoe langer u in Duitsland hebt gewerkt en hoe meer u hebt verdiend, hoe hoger uw Duitse ouderdomspensioen zal zijn. Wilt u in de tussentijd weten hoeveel Duitse ouderdomspensioen u krijgt? Op de website van de Duitse pensioenverzekering kunt u deze informatie online opvragen. Klik hiervoor op het punt “Rentenauskunft” (pensioeninformatie), voer uw Duitse verzekeringsnummer, uw naam en uw geboortedatum in en klik op “absenden” (verzenden). U ontvangt de informatie dan per post thuis. Als u geen verzekeringsnummer heeft, kunt u contact opnemen met de Duitse pensioenverzekering Westfalen in Münster: 0049 251 2380, met de Duitse pensioenverzekering Bund in Berlijn: 0049 308 650 of met de Duitse pensioenverzekering Knappschaft Bahn-See: 0049 234 3040.
Als het bewijs van de Deutsche Rentenversicherung niet volledig is, kunt u het laten bijwerken. Neem in dat geval contact op met uw Duitse verzekeraar, meestal de Deutsche Rentenversicherung. Indien nodig kunt u bij de Deutsche Rentenversicherung een zogenaamde Kontenklärung (rekeningopheldering) aanvragen. Zo krijgt u een volledig overzicht van uw Duitse wettelijke pensioen.
Uw inkomen tijdens uw pensioen
Misschien ontvangt u vanaf uw 67e alleen een Duitse ouderdomspensioen. Vaak ontvangt u echter ook nog andere uitkeringen. Welke uitkeringen kunt u nog meer ontvangen?
- Een Nederlandse ouderdomspensioen (AOW).
- Een aanvullende bedrijfspensioenregeling uit Nederland of Duitsland (collectieve verzekering). Een bedrijfspensioen bouwt u op via uw werkgever. Uw werkgever kan u hierover meer informatie geven.
- Aanvullend particulier pensioen. Hiervoor moet u zelf een verzekering (pensioen, lijfrente) afsluiten.
Pensioenleeftijd
In onderstaande tabel leest u de startmomenten van de verschillende pensioenen tot en met 2031, zoals die in 2022 zijn vastgesteld.
| Geboortejaar | AOW-leeftijd NL | Regelaltersrente D |
| 1958 | 67 jaar | 66 jaar |
| 1959 | 67 jaar | 66 jaar + 2 maanden |
| 1960 | 67 jaar | 66 jaar + 4 maanden |
| 1961 | 67 jaar + 3 maanden | 66 jaar + 6 maanden |
| 1962 | 67 jaar + 3 maanden | 66 jaar + 8 maanden |
| 1963 | 67 jaar + 3 maanden | 66 jaar + 10 maanden |
| 1964 en verder | 67 jaar + 3 maanden | 67 jaar |
Aanvraag
Waar u uw aanvraag indient, hangt af van waar u woont op het moment dat uw pensioen ingaat. Als u in Nederland woont, vraagt u uw ouderdomspensioen aan via de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Woont u op dat moment in Duitsland? Op de website www.deutscherentenversicherung.de kunt u zien waar u de aanvraag kunt indienen. U kunt de aanvraag het beste een half jaar voor de ingangsdatum van uw AOW of Duitse pensioen indienen. De SVB en de Duitse pensioenverzekering hebben dan voldoende tijd om uw pensioenrecht vast te stellen.
Arbeidsongeschiktheid
De Rentenversicherung is de wettelijk geregelde pensioenverzekering in Duitsland. Verplicht verzekerd zijn in het algemeen werknemers die in loondienst of in het kader van een beroepsopleiding werkzaam zijn. Ook bepaalde groepen zelfstandigen vallen onder de verplichte verzekering.
Als u in Duitsland werkzaam bent (geweest) en premie betaald heeft voor de Duitse “Rentenversicherung”, kan er voor u bij arbeidsongeschiktheid, ouderdom of overlijden aanspraak bestaan op een Duitse rente.
De Rentenversicherung is een opbouwverzekering. De hoogte van de Duitse rente is afhankelijk van het per jaar verdiende loon en van het aantal verzekeringsjaren. Om voor een Duitse rente in aanmerking te komen, moet er meestal een bepaalde wachttijd vervuld zijn. U moet dan een minimale verzekeringsduur kunnen aantonen. U kunt al aanspraak maken op een Duitse rente als u minimaal 12 maanden verzekerd bent geweest. Verzekerde tijdvakken in andere EU-landen tellen mee voor de vereiste wachttijd. Het is niet mogelijk om betaalde premies in Duitsland af te kopen of over te laten hevelen naar Nederland. Alle aanvragen voor Duitse ouderdoms- en nabestaandenrenten worden bij de SVB waar u onder valt in behandeling genomen. Bij arbeidsongeschiktheid vraagt UWV voor u de uitkering in Duitsland aan.
Een pensioen in verband met arbeidsongeschiktheid kan worden betaald als de verzekerde op medische gronden niet meer kan werken. Bepalend hierbij is ook hoeveel uren per dag de verzekerde nog kan werken. Een volledig pensioen kan worden betaald als iemand minder dan drie uren per dag nog kan werken, een half pensioen kan worden betaald als iemand nog tussen drie en zes uren per dag kan werken.
Ook een Nederlands arbeidsverleden
In deze animatiefilm krijgt u uitleg hoe de regelingen zijn als u in Duitsland werkt en arbeidsongeschikt wordt.
Na 78 weken ziekte stopt uw Krankengeld (ziektegeld van de Krankenkasse) en beslist de Deutsche Rentenversicherung of u een Erwerbsminderungsrente (arbeidsongeschiktheidspensioen) krijgt. U moet daarvoor minimaal vijf jaar in Duitsland of in andere EU-lidstaten hebben gewerkt en volgens de Duitse wettelijke voorschriften arbeidsongeschikt zijn. Het Duitse pensioen wordt berekend voor de jaren dat u in Duitsland hebt gewerkt. Hebt u daarvoor ook in Nederland gewerkt? Dan hebt u mogelijk recht op een Nederlandse uitkering, de WIA. Deze uitkering wordt alleen toegekend voor de jaren dat u in Nederland hebt gewerkt en alleen als u ook volgens de Nederlandse regels arbeidsongeschikt bent.
Voor de WIA geldt normaal gesproken een wachttijd van 104 weken. Voor werknemers die in Duitsland verzekerd zijn, geldt echter de Duitse wachttijd van maximaal 78 weken.
Nabestaandenuitkering
Uw partner kan een Duitse nabestaandenpensioen (Hinterbliebenenrente) krijgen. De Deutsche Rentenversicherung (DRV) betaalt het nabestaandenpensioen uit. De leeftijd van uw partner speelt geen rol. Het is wel zo dat oudere partners meer pensioen krijgen dan jongere. Heeft u kinderen onder de 18 jaar? Dan krijgen zij tot hun 18e verjaardag een halfweespensioen. Als uw kinderen een opleiding volgen, wordt de halve wezenpensioen uitkering doorbetaald tot ze 27 jaar zijn. Hetzelfde geldt als een kind gehandicapt is.
Meer informatie vindt u in een brochure van het Bureau van Duitse Zaken. Deze kunt u aanvragen op de website van het Bureau voor Duitse Zaken.
Bedrijfspensioenen
Een aanvullende pensioenvoorziening via het bedrijf kan de moeite waard zijn. Vaak draagt de werkgever bij aan de opbouw van een bedrijfspensioen (Betriebsrente) of financiert hij dit zelfs volledig.
Duitse bedrijfspensioenen hebben een lange traditie in Duitse bedrijven. Lange tijd waren het vrijwillige extra prestaties van de werkgevers. Tegenwoordig hebt u als werknemer in principe recht op een bedrijfspensioen. Dat betekent dat uw werkgever – als u dat wilt en er geen cao-bepalingen zijn die dit verhinderen – een bepaald bedrag van uw brutoloon moet gebruiken als bijdrage voor een bedrijfspensioen (loonconversie).
Of dit voor u de moeite waard is als u in Nederland woont, hangt fiscaal gezien af van de vraag of deze in Nederland of Duitsland moet worden belast bij uitkering. Pensioenen worden namelijk in de regel belast in het woonland, Nederland, en vaak tegen een aanzienlijk hoger tarief dan in Duitsland.
Wijzigingen doorgeven Deutsche Rente
Als u een Duitse Rente ontvangt en u wilt een wijziging doorgeven, bijvoorbeeld een overlijden, een verhuizing of een nieuw bankrekeningnummer, dan kunt u dat digitaal doorgeven aan de Deutsche Rentenversicherung of de Deutsche Post. Zij zorgen ervoor dat de wijzigingen worden doorgegeven aan de Deutsche Rentenversicherung.
Adreswijziging
Adreswijzigingen kunt u eenvoudig digitaal doorgeven op de website van de Deutsche Rentenversicherung.
Bankrekeningnummer of overlijden
Uw nieuwe bankrekeningnummer of een overlijden geeft u door aan de Deutsche Post. U kunt de gegevens digitaal op de website van de Deutsche Post doorgeven.
Mocht u niet in de gelegenheid zijn wijzigingen digitaal door te geven (ook een adreswijziging), dan kunt u dit ook schriftelijk doen:
- Deutsche Post AG
Niederlassung Renten-Service
D-13496 Berlin
Let op: Als u een overlijden wilt doorgeven, stuur dan een kopie van de overlijdensakte mee.