In Duitsland heeft een werknemer recht op buitengewoon verlof (betaald verlof) als hij of zij buiten zijn of haar schuld om gedurende een korte periode niet kan werken (artikel 616 van het Burgerlijk Wetboek/BGB). § 616 BGB is alleen van toepassing indien de werknemer niet reeds om een andere reden recht heeft op buitengewoon verlof met behoud van loon/betaald verlof (bv. ziekte-uitkering voor kinderen).
De wet zelf specificeert het recht niet verder en werkgevers kunnen de redenen voor verlof beperken of zelfs volledig uitsluiten. Let daarom op de bepalingen in uw arbeidsovereenkomst en/of cao.
In het algemeen bestaat recht op buitengewoon verlof bij:
- Bevalling van de echtgenote of partner (betwist: bevalling van de ongehuwde partner)
- gouden huwelijksverjaardag van de ouders
- andere familiegebeurtenissen waarbij de werknemer absoluut aanwezig moet zijn. Hier moet het individuele geval worden afgewogen. Vieringen kunnen bijvoorbeeld huwelijken, doopfeesten of andere religieuze feesten zijn
- Zorg voor echtgenoot, kinderen, broers en zussen en ouders (niet grootouders).
- Bezoek aan de dokter zonder dat u ziekt bent, voor zover dit niet mogelijk is buiten de werkuren.
- Het uitoefenen van een onbezoldigd ambt, bijvoorbeeld als lekenrechter in een rechtbank.
- Het vervullen van publieke taken, bijv. het oproepen als getuige voor de rechtbank.
- Verhuizen (maar alleen onder zeer strikte voorwaarden, bijvoorbeeld als er operationele redenen zijn voor de verhuizing of als het absoluut niet mogelijk is om tijdens de vrije tijd te verhuizen).
De duur van de vrije tijd is vaak 1 tot 2 dagen. Collectieve overeenkomsten zijn meestal zeer gedetailleerd en bieden houvast. Ze zijn echter alleen verplicht als de cao algemeen verbindend is verklaard of als de werknemer en de werkgever lid zijn van de desbetreffende cao-partij.
Andere wettelijke aanspraken
Naast het recht op vrije tijd volgens § 616 BGB zijn er nog andere wettelijke aanspraken, bijv. op:
- Vrije tijd om een baan te zoeken op grond van § 629 BGB en om zich in te schrijven bij het arbeidsbureau op grond van § 38 SGB III.
- Verlof voor leden van de ondernemingsraad volgens § 37 e.v. BetrVG
- Verlof voor stagiairs voor het volgen van een beroepsopleiding overeenkomstig § 15BBiG
- Verlof voor leden van de vrijwillige brandweer (geregeld in de wetgeving van de respectievelijke deelstaten).
Er bestaat geen recht op buitengewoon verlof als er sprake is van externe / objectieve belemmeringen voor het verrichten van arbeid door de werknemer, zoals: File, uitval van het openbaar vervoer, overstroming of ijzige wegen. De werkgever kan de werknemer echter zonder loonbetaling vrijgeven of eisen dat voor de betreffende periode verlof wordt ingediend.
Loondoorbetaling bij ziekte is in Duitsland anders geregeld dan in Nederland.