In deze animatiefilm krijgt u uitleg in het Duits hoe de regelingen zijn als u in Duitsland woont en in Nederland werkt en een kind krijgt.
Zwangerschap, bevalling en verlof
Werknemers
In Nederland hebben werkneemsters een wettelijk recht op zwangerschaps- en bevallingsverlof van minimaal 16 weken.
Zelfstandigen
Vrouwelijke zelfstandigen hebben eveneens een wettelijk recht op een zwangerschaps- en bevallingsuitkering van minimaal zestien weken. De uitkering is de zogeheten Zelfstandig en Zwanger-regeling (ZEZ-regeling) en bedraagt maximaal het wettelijk minimumloon (€ 1.756,20,- vanaf juli 2022).
De datum waarop het zwangerschapsverlof ingaat, is afhankelijk van de datum waarop u denkt te bevallen. U kunt vanaf zes weken voor de vermoedelijke bevallingsdatum verlof opnemen. U moet in ieder geval vier weken voor de vermoedelijke bevallingsdatum verlof opnemen.
U hebt na de bevalling recht op minstens tien weken bevallingsverlof. Ook al wordt uw baby later geboren dan verwacht.
Baby te vroeg geboren
Stel: u bent zes weken voor de vermoedelijke bevallingsdatum gestopt met werken. Uw baby wordt een week te vroeg geboren. U hebt dan vijf weken zwangerschapsverlof en elf weken bevallingsverlof. In totaal hebt u dus zestien weken verlof.
Baby te laat geboren
Stel: u bent zes weken voor de vermoedelijke bevallingsdatum gestopt met werken. Uw baby is twee weken na deze datum geboren. U hebt dan recht op acht weken verlof voor de bevalling en tien weken erna. In totaal hebt u dus achttien weken verlof.
U bent vier weken voor de vermoedelijke bevallingsdatum gestopt met werken. Uw baby wordt twee weken na deze datum geboren. U hebt dan recht op zes weken verlof voor uw bevalling en twaalf weken erna. In totaal hebt u achttien weken verlof.
U hebt recht op minstens 20 weken zwangerschapsverlof en bevallingsverlof. Hoe lang de verlofperiode feitelijk duurt, is afhankelijk van de datum waarop uw baby daadwerkelijk wordt geboren. Het zwangerschapsverlof gaat 10 weken voor de vermoedelijke bevallingsdatum in, u moet uiterlijk 8 weken voor die datum met verlof
U gaat 10 weken voor de vermoedelijke bevallingsdatum met verlof? Wat u minder aan 10 weken zwangerschapsverlof opneemt, telt u op bij de 10 weken bevallingsverlof. Het bevallingsverlof begint de dag na de bevalling.
U kunt de laatste periode van uw bevallingsverlof in delen opnemen. Het gaat om het verlof dat overblijft na 6 weken na de datum van uw bevalling. Dit deel van het verlof kunt u gespreid opnemen over een periode van maximaal 30 weken. U doet dit in overleg met uw werkgever.
De totale duur van het verlof verandert hierdoor niet. Ook uw uitkering en de manier van uitbetaling blijft hetzelfde. Het UWV betaalt de uitkering uit alsof u het verlof in een aaneengesloten periode opneemt.
Wilt u de laatste periode van uw verlof in delen opnemen? Dan vraagt u dit uiterlijk 3 weken na het begin van uw bevallingsverlof aan bij uw werkgever. Uw werkgever stemt binnen 2 weken met uw verzoek in. Hij mag dit alleen weigeren als het bedrijf ernstig in de problemen komt.
U vraagt het zwangerschapsverlof en bevallingsverlof aan bij uw werkgever. U doet dit minimaal drie weken voor de gewenste ingangsdatum van het verlof. Ook geeft u uw werkgever een verklaring van uw arts of verloskundige waarin de vermoedelijke bevallingsdatum staat.
Tijdens de verlofperiode ontvangt u een uitkering van het UWV. De zwangerschapsuitkering is gelijk aan 100% van uw dagloon (loon dat u gemiddeld per dag verdient). Maar het is niet meer dan het maximumdagloon. Als u meer verdient, kan uw inkomen tijdens het verlof dalen.
Tijdens uw zwangerschapsverlof en bevallingsverlof bouwt u vakantiedagen op. Uw werkgever mag u niet vragen om vakantiedagen op te nemen voor uw verlof.
Als u ziek wordt, kan dit gevolgen hebben voor de afspraken die u met uw werkgever hebt gemaakt over de ingangsdatum van uw zwangerschapsverlof en bevallingsverlof. Als u langer dan zes weken voor de vermoedelijke bevalling ziek wordt, begint uw verlof zes weken voor de bevalling. Afspraken met uw werkgever over de gewenste ingangsdatum van het verlof vervallen dan.
Inkomen bij ziekte
Als u ziek wordt voordat uw verlof ingaat en uw ziekte wordt niet veroorzaakt door uw zwangerschap, hebt u recht op doorbetaling van minstens zeventig procent van uw loon of een ziekengelduitkering van het UWV.
Ziek door uw zwangerschap of bevalling
Als u voor of na uw zwangerschapsverlof en bevallingsverlof ziek wordt door uw zwangerschap of bevalling, hebt u recht op een ziekengelduitkering ter hoogte van uw salaris.
Ook als u werkloos wordt of bent, kunt u recht hebben op zwangerschapsverlof en bevallingsverlof. U ontvangt dan een uitkering van het UWV.
Uw contract loopt af
Als uw contract afloopt tijdens uw zwangerschap en u woonachtig bent in Duitsland, moet u een werkloosheidsuitkering aanvragen bij de Agentur für Arbeit. U hebt dan recht op een zwangerschaps- en bevallingsverlof naar Duits recht. Informeer bij de Agentur für Arbeit en uw Krankenkasse naar de regels.
Hebt u geen recht op een werkloosheidsuitkering, dan bestaat de mogelijkheid de Ziektewet in Nederland vrijwillig te verzekeren. U ontvangt dan de ´normale´ zwangerschaps- en bevallingsuitkering. De premie die u hiervoor moet betalen wordt afgetrokken van de uitkering. U vindt meer informatie hierover op de website van het UWV.
Mag u worden ontslagen als u zwanger bent?
U kunt niet ontslagen worden als u zwanger bent. Ook tijdens uw verlof en de eerste zes weken na uw bevallingsverlof mag u niet worden ontslagen. Alleen in speciale gevallen is ontslag mogelijk.
Niet verlengen contract
Als uw werkgever besluit uw tijdelijke contract niet te verlengen, mag de reden daarvoor niet zijn dat u zwanger bent. U hebt het recht om naar de reden te vragen.
Als u solliciteert, mag u niet worden afgewezen omdat u zwanger bent. U hoeft in een sollicitatiegesprek niet te zeggen dat u zwanger bent.
Proeftijd
In uw proeftijd mag u niet ontslagen worden omdat u zwanger bent.
U heeft als partner recht op een werkweek geboorteverlof als uw vrouw of partner is bevallen. Het maakt niet uit of u fulltime of parttime werkt. Geboorteverlof wordt ook wel kraamverlof, partnerverlof of vaderschapsverlof genoemd.
Werkweek verlof voor partner
Sinds 1 januari 2019 krijgen partners een werkweek geboorteverlof. Werkt uw partner bijvoorbeeld 5 dagen 6 uur per dag? Dan krijgt hij of zij 30 uur geboorteverlof: 5 x 6 werkuren. De werkgever betaalt dit verlof.
Het gaat om de arbeidsduur zoals afgesproken in de arbeidsovereenkomst. Stel dat men ouderschapsverlof opneemt dan worden deze uren er niet van afgehaald.
Bijvoorbeeld: U bent in loondienst en u heeft een contract van 40 uur per week. Iedere week neemt u 12 uur ouderschapsverlof op. U werkt daarom maar 28 uur per week. Toch heeft u recht op 40 uur geboorteverlof.
Aanvullend geboorteverlof vanaf 1 juli 2020
Sinds 1 juli 2020 kunnen partners tot 5 weken aanvullend geboorteverlof opnemen. Zij krijgen dan een uitkering ter hoogte van 70% van hun dagloon. Er is wel een maximum van 70% van het maximumdagloon. Het UWV betaalt deze weken verlof. De werknemer moet deze verlofweken opnemen binnen 6 maanden na de geboorte van het kind. Voorwaarde is wel dat een werknemer eerst het geboorteverlof van eenmaal het aantal werkuren per week opneemt.
Ook moet een werknemer het verlof in hele weken aanvragen. In overleg met de werkgever kan de werknemer het aanvullend verlof over een langere periode dan 5 weken spreiden. Het is ook mogelijk om minder dan 5 weken aanvullend geboorteverlof op te nemen.
Met spoed vrij voor bevalling partner
Moet u met spoed vrij nemen omdat uw partner bevalt, dan kunt u calamiteitenverlof of kort verzuimverlof opnemen. Uw salaris loopt door tijdens dit verlof.
Als u in Duitsland woont en een uitkering uit Nederland ontvangt, bent u hierover in principe in Duitsland belastingplichtig. Dit kan van invloed zijn op de beoordeling of u voldoet aan de voorwaarden voor de kwalificerende buitenlandse belastingplicht. Veel uitkeringen zijn in Duitsland onbelast, waardoor het vaak geen gevolgen heeft voor de onbeperkte belastingplicht in Duitsland. Uitkeringen tellen in Duitsland in de progressie wel mee.
Deze regeling komt per 1 januari 2023 te vervallen, de uitkering wordt dan in Nederland belast.
Elterngeld en ouderschapsverlof
Nederland kent een soort Elternzeit, ouderschapsverlof. Als u na de bevalling tijdelijk minder wilt werken, dan kunt u gebruikmaken van het ouderschapsverlof. De arbeidsovereenkomst blijft tijdens dit verlof doorlopen. Werkt uw partner ook in Nederland dan kunt u beiden ouderschapsverlof opnemen. De aanspraak is niet afhankelijk van het aantal gewerkte uren. U kunt voor elk kind onder de acht jaar één keer ouderschapsverlof opnemen. Hoeveel verlof u wekelijks op kunt nemen is afhankelijk van het aantal werkuren. Het totaal aantal uren is 26 weken x het aantal arbeidsuren per week. Voorbeeld: Als u 24 uur per week werkt, dan hebt u aanspraak op maximaal 624 verlofuren (26 x 24 uren). Dit houdt in dat u bijvoorbeeld zes maanden volledig verlof op kunt nemen.
Als u het ouderschapsverlof anders wilt indelen, bijvoorbeeld minder verlofuren per week over een langere periode, dan moet uw werkgever hiermee instemmen. U kunt het verlof opnemen zolang het kind jonger is dan acht jaar. De dagen waarop u wilt blijven werken kunt u in overleg met uw werkgever vaststellen. Het verlof moet aan een stuk opgenomen worden en mag niet onderbroken worden. In verschillende cao’s zijn afwijkende regelingen opgenomen.
Vanaf 2 augustus 2022 kent ook Nederland betaald ouderschapsverlof (Nieuwe wet ouderschapsverlof). Hierdoor kan de werknemer 9 weken ouderschapsverlof gedeeltelijk doorbetaald krijgen. Een voorwaarde voor de toekenning van betaald ouderschapsverlof is een lopende geldige arbeidsovereenkomst. Het bedrag van dit betaalde ouderschapsverlof bedraagt 70% van het loon. Meer informatie vindt u op de website van UWV.
Het betaalde ouderschapsverlof vraagt u aan bij uw werkgever en hij zal de uitkering van UWV aan u uitbetalen.
Vraagt een van de ouders in Duitsland Elterngeld aan en ook betaald ouderschapsverlof in Nederland, dan wordt het betaalde ouderschapsverlof op het Elterngeld in mindering gebracht. Het kan ook zijn dat het betaalde ouderschapsverlof van de partner in Nederland met het Elterngeld van de andere ouder in mindering wordt gebracht.
Als u in Duitsland woont, hebt u misschien ook recht op Duits Elterngeld. Elterngeld is een uitkering voor ouders van baby’s en kleinkinderen. Het biedt compensatie als de ouders minder inkomen hebben omdat ze tijdelijk minder of helemaal niet meer werken na de geboorte. Elterngeld is er ook voor ouders die voor de geboorte helemaal geen inkomen hadden of die na de geboorte geen inkomensverlies hebben, maar minder dan 32 uur per week werken.
U kunt de ouderschapsuitkering aanvragen bij de Kreis of de stad waar u in Duitsland woont.
Er zijn drie soorten Elterngeld:
Basiselterngeld
Ouders hebben recht op in totaal 14 maanden Basiselterngeld als beide ouders betrokken zijn bij de zorg voor kinderen en daardoor minder inkomen hebben. Voor geboorten vanaf 1 april 2024 is het gelijktijdig ontvangen van Basiselterngeld door beide ouders alleen mogelijk voor maximaal één van de eerste twaalf levensmaanden van het kind.
Alleenstaande ouders die Elterngeld ontvangen om het verlies van inkomen uit arbeid te compenseren, kunnen aanspraak maken op de volledige 14 maanden ouderschapsuitkering. Ouders kunnen alleen Basiselterngeld ontvangen tijdens de eerste 14 maanden na de geboorte van het kind. Daarna kunnen ze alleen aanspraak maken op Elterngeldplus of de partnerschapsbonus.
ElterngeldPlus
Met ElterngeldPlus kunnen moeders en vaders langer aanspraak maken op Elterngeld. Ouders kunnen de ElterngeldPlus twee keer zo lang ontvangen als de Basiselterngeld: één maand Basiselterngeld is gelijk aan twee maanden ElterngeldPlus. Als ouders na de geboorte niet werken, is het ElterngeldPlus de helft van het Basiselterngeld. Als ze na de geboorte deeltijds werken, kan het maandelijkse ElterngeldPlus even hoog zijn als het maandelijkse Basiselterngeld met deeltijds werk.
Partnerbonus
Ouders kunnen elk tot vier extra maanden ElterngeldPlus ontvangen als partnerbonus als ze in deze periode tegelijkertijd tussen 24 en 32 uur per week parttime werken om meer tijd voor hun kind te hebben (tussen 25 en 30 uur voor kinderen geboren voor 1 september 2021). De partnerschapsbonus kan voor minimaal twee en maximaal vier maanden worden aangevraagd. De regeling is ook van toepassing op gescheiden ouders die parttime samenwerken als ouders. Alleenstaande ouders hebben recht op de volledige partnerschapsuitkering.
Het Elterngeld bedraagt minimaal 300 euro (voor Basiselterngeld) of 150 euro (voor ElterngeldPlus) en maximaal 1.800 euro (Basiselterngeld) of 900 euro (ElterngeldPlus) per maand. In de regel wordt 65% van het laatste netto-inkomen uitbetaald; het percentage is iets hoger voor lage inkomens (minder dan 1240 euro netto per maand).
Je mag werken terwijl je Elterngeld ontvangt, maar niet meer dan 32 uur per week. Als je werkt terwijl je Elterngeld ontvangt, heeft dit over het algemeen invloed op de hoogte van je Elterngeld, omdat het Elterngeld wordt berekend op basis van het verschil tussen je inkomen voor de geboorte en je inkomen daarna. Je ontvangt echter altijd minimaal 300 euro (Basiselterngeld) of 150 euro (ElterngeldPlus).
Vanaf 1 april 2024 en 1 april 2025 verandert er iets aan de ouderschapsuitkering. Dit betreft bijvoorbeeld de voorwaarden om in aanmerking te komen. Lees hier meer hierover.
Het Elterngeld wordt uitgekeerd vanaf de geboortedag van het kind. In de meeste gevallen heeft de moeder dan nog recht op een bevallingsuitkering uit Nederland. Deze uitkering zal worden gekort op het Elterngeld. Ditzelfde geldt ook voor de partner die het Elterngeld aanvraagt en over dezelfde periode uit Nederland ook de WIEG ontvangt.
Vraagt een ouder in Duitsland Elterngeld aan en in Nederland betaald ouderschapsverlof, dan wordt het het betaalde ouderschapsverlof gekort op het Elterngeld. Het betaalde ouderschapsverlof van de andere ouder kan ook op het Elterngeld van de partner worden gekort.
Elterngeld is in Duitsland belastingvrij en ook premievrij. Het telt wel mee in de progressie in Duitsland. Door de Nederlandse belastingdienst wordt Elterngeld als sociale uitkering gezien, waardoor deze meetelt in de beoordeling of u in Nederland gezien kunt worden als kwalificerend buitenlands belastingplichtige. Dit kan inhouden dat u geen recht meer hebt op belastingvrijstellingen in Nederland (belastingdeel uit de heffingskorting, deel van de hypotheekrenteaftrek). Als u in Nederland werkt en met ouderschapsverlof bent, blijft de verzekeringsplicht in Nederland. Dat houdt in dat u over het Elterngeld mogelijk ook premies volksverzekeringen en de inkomensafhankelijke bijdrage voor de zorgverzekeringswet moet afdragen in Nederland.
Kindergeld en andere gezinsbijslagen
- Als uw partner in Duitsland werkt, hebt u recht op het volledige Duitse Kindergeld en eventueel Kinderzuschlag. U ontvangt dan geen Nederlandse kinderbijslag. Dit geldt ook voor een Minijob in Duitsland bij 8 uur of meer per week.
- Werkt uw partner niet of is hij/zij niet verzekerd, dan hebt u recht op Nederlandse kinderbijslag en kindgebonden budget en uw partner op aanvullend Duits Kindergeld en eventueel Kinderzuschlag.
- Als u beide in Nederland werkt, hebt u ook recht op de Nederlandse kinderbijslag en eventueel kindgebonden budget met aanvulling van het Duitse Kindergeld en eventueel Kinderzuschlag.
- Woont u korter dan 5 jaar in Duitsland en beide ouders hebben niet de Duitse nationaliteit en er is geen Duits inkomen, dan moet u ook voldoen aan de inkomenseis. Uw inkomen moet voldoende zijn om in uw levensonderhoud te voorzien.
Het Duitse Kindergeld kan ook worden aangevraagd voor kinderen tussen de 18 en 25 jaar. Een voorwaarde hierbij is wel dat zij studeren of een opleiding volgen. Mocht dit kind in Nederland studeren, bestaat in sommige gevallen het recht op Nederlandse studielening en het recht op Duits Kindergeld.
Als u in Nederland recht hebt op kinderbijslag, wordt ook beoordeeld of u recht hebt op kindgebonden budget. Dit kindgebonden budget is een soort inkomensafhankelijke kinderbijslag. Voor de berekening van een eventuele aanvulling van het Duitse Kindergeld, wordt het kindgebonden budget meegeteld en gekort op het Duitse Kindergeld.
- Meer informatie over de kinderbijslag vindt u op de website van de SVB.
- Meer informatie over kindgebonden budget vindt u op de website van de Belastingdienst.
Om kinderbijslag aan te vragen kunt u inloggen op ‘mijn SVB‘. Dit kan met een DigiD of met een Europees-erkend inlogmiddel, bijvoorbeeld de Duitse ‘Neue Personalausweis‘. Hebt u beide niet, dan kunt u telefonisch contact opnemen met SVB via +31 75 655 10 20 om de aanvraagformulieren te bestellen.
Ontvangt u al een toeslag van de Nederlandse belastingdienst, zoals bijvoorbeeld zorgtoeslag, dan is de aanvraag voor Kinderbijslag automatisch ook een aanvraag voor het Kindgebonden Budget. Ontvangt u geen toeslag, dan moet u het Kindgebonden Budget zelf aanvragen. Dat kan op 2 manieren:
- Vraag uw kindgebonden budget aan met uw DigiD via Mijn Toeslagen.
- Bel met de BelastingTelefoonBuitenland (0031 555 385 385) om het aanvraagformulier op te vragen.
Meer informatie over het zelf aanvragen van Kindgebonden Budget en het maken van een proefbereking leest u hier.
Let op: Het Kindgebonden Budget wordt ook aangerekend op het Duitse Kindergeld.
Hoogte Nederlandse kinderbijslag per maand per kind (1 januari 2024)
| Leeftijd kind | Hoogte kinderbijslag |
| 0 t/m 5 jaar | € 93,16 |
| 6 t/m 11 jaar | € 113,13 |
| 12 t/m 17 jaar | € 133,09 |
De Nederlandse kinderbijslag wordt per kwartaal uitbetaald.
Aanvraag (aanvullend) Kindergeld
Hier vindt u de aanvraagformulieren voor het Duitse Kindergeld. Deze zijn ook beschikbaar in het Nederlands. Let op: behalve het aanvraagformulier moet u per kind een bijlage (Anlage) invullen. Ook de formulieren om wijzigingen door te geven kunt u op genoemde website vinden.
Let op: als u beiden niet de Duitse nationaliteit hebt, moet u ook de EU-bijlage invullen, formulier KG1-AnEU.
Als grensganger vraagt u het Kindergeld aan bij de Familienkasse Rheinland-Pfalz-Saarland.
Hoogte Duits Kindergeld per maand (2023)
Per 1 januari 2023 is het Kindergeld voor alle kinderen gelijk: € 250,- per maand per kind.
Let op, als ook Nederlandse kinderbijslag en Kindgebonden Budget wordt uitgekeerd, dit wordt gekort op het Duitse Kindergeld.
Als uw kind naar de dagopvang in Nederland of Duitsland gaat, u die kosten moet betalen en u in Nederland werkt, hebt u mogelijk recht op de kinderopvangtoeslag uit Nederland.
Er ontstaat recht op Kinderopvangtoeslag voor inwoners van Duitsland als een van de ouders in Nederland werkt en loonbelastingplichtig is in Nederland. U hoeft niet in Nederland verzekerd te zijn voor bijvoorbeeld de Nederlandse volksverzekeringen.
Voorwaarden
Er zijn meerdere voorwaarden waar aan moet worden voldaan:
- u en uw partner werken allebei, en
- uw kind gaat naar een geregistreerde kinderopvanginstelling en u betaalt de kosten, en
- uw kind staat op uw woonadres ingeschreven.
Als een van de ouders niet werkt bestaat er soms toch recht op kinderopvangtoeslag. Dat is bijvoorbeeld het geval een van de ouders een opleiding volgt, bezig is met een re-integratietraject om weer aan het werk te komen, langdurige zorg nodig heeft.
Er kan ook kinderopvangtoeslag worden aangevraagd als uw kind in Duitsland naar de kinderopvang gaat. In dat geval moet de Duitse kinderopvang wel opgenomen zijn in het register buitenlandse kinderopvang. Heel veel Duitse Kindergarten zijn al in deze lijst opgenomen. Staat uw kinderopvang er niet bij, dan kunt u die laten toevoegen aan de lijst. Het aanmeldformulier voor het aanmelden van kinderopvang of gastouder vindt u op de website van de Nederlandse overheid.
Hoogte kinderopvangtoeslag
De hoogte van de kinderopvangtoeslag is afhankelijk van uw inkomen, de kosten die u maakt voor de kinderopvang en hoeveel kinderen naar de kinderopvang gaan.
Op de kinderopvangtoeslag worden andere gezinsbijslagen gekort, ook eventuele Duitse gezinsbijslagen worden gekort, zoals bijvoorbeeld het Kindergeld.
Op de website van de Nederlandse belastingdienst kunt u een proefberekening maken hoe hoog uw kinderopvangtoeslag kan zijn. Als u hiervan gebruik wilt maken, kunt u invullen dat u in Nederland woont, de bedragen zijn hetzelfde als u in Duitsland woont.
Meer informatie
Meer informatie over het recht op kinderopvangtoeslag en de voorwaarden leest u op de website van de Nederlandse belastingdienst.