In het Europese recht is geregeld dat een persoon onder het sociaal verzekeringsrecht van maar één land kan vallen. In de Europese Verordening 883/2004, waarin de coördinatie is geregeld, zijn verschillende regels opgesteld welk land bevoegd is.
Regelmatig komt het voor dat iemand in meerdere EU-landen werkt. Iemand woont in Nederland en werkt voor een Duitse werkgever ook thuis (home office) en bezoekt ook Nederlandse klanten, of men is internationaal vrachtwagenchauffeur voor een expediteur in Duitsland.
Als u in meerdere landen werkt, kent de EU-verordening toewijzingsregels die bepalen welke sociale wetgeving moet worden toegepast. Van belang is of u als zelfstandige, werknemer of ambtenaar werkt. Tevens is van belang of u ook in Nederland (uw woonland) werkt.
Let op: dit geldt ook als u in Duitsland een Minijob hebt.
Europese regelingen
Principieel is iemand sociaal verzekerd in het land waar hij of zij werkt. Werkt u alleen in Duitsland, dan is het niet lastig, u valt dan onder de Duitse sociale wetgeving en betaalt daar de premies sociale verzekeringen. Maar wat als u in meerdere landen werkt?
Bepalend is waar de werkzaamheden daadwerkelijk worden uitgevoerd. Dit is vooral belangrijk als u voor uw Duitse werkgever vanuit huis werkt (home office) of als u klanten bezoekt in uw woonland of als u voor een Duitse expediteur ook in Nederland rijdt.
- Werkt u voor uw Duitse werkgever ook in Nederland (uw woonland) en is dit 25% of meer van het totaal, dan valt u onder de Nederlandse sociale zekerheid. Dit geldt ook voor thuiswerken. Is dit minder dan 25%, dan valt u onder de Duitse sociale zekerheid.
- Ook als u voor meerdere werkgevers in meerdere landen (waaronder Nederland) werkt, is de hoeveel tijd en/of salaris die u in Nederland werkt bepalend voor welke wetgeving moet worden toegepast. Als u 25% of meer in Nederland werkt, is de Nederlandse sociale wetgeving van toepassing. Dit geldt ook als u in Duitsland een Minijob hebt.
- Als u voor één werkgever, die in Nederland is gevestigd, in meerdere landen werkt, waaronder Nederland, dan valt u altijd onder de Nederlandse sociale verzekeringswetgeving.
- Werkt u in meerdere landen in de EU, maar niet in Nederland, dan geldt in principe de sociale wetgeving van het land waar de werkgever gevestigd is.
- Werkt u voor verschillende werkgevers in meerdere landen maar niet in Nederland, dan geldt de Nederlandse sociale verzekeringswetgeving.
Het Bureau voor Duitse Zaken heeft een brochure uitgebracht waarin de verschillende regels handig op een rijtje staan. U kunt deze brochure hier downloaden.
Werkt u voor een Nederlandse en een Duitse werkgever, houdt dit in dat een van deze werkgevers de premies sociale verzekeringen in het andere land moet afdragen.
Thuiswerken voor een buitenlandse werkgever
Werkt u voor een buitenlandse werkgever thuis, dan wordt dit gezien als werken in uw woonland. In de Europese Verordening zijn regels opgesteld onder welke sociale verzekeringen u valt als u voor een buitenlandse werkgever (gedeeltelijk) thuiswerkt. Hier geldt de zogenaamde 25% regeling: werkt u 25% of meer van uw werktijd in uw woonland, dan valt u onder de sociale verzekeringen van uw woonland.
In verband met de coronamaatregelen gold tot en met 30 juni 2023 de regeling dat u thuis kon werken voor een buitenlandse werkgever, zonder dat dit van invloed was op de sociale zekerheid. Hiervoor gelden met ingang van 1 juli 2023 nieuwe regels.
Met ingang van 1 juli 2023 is het mogelijk om tot 50% van uw werktijd in homeoffice te werken, terwijl de sociale verzekeringen van het werkland (waar de werkgever gevestigd is) van toepassing blijft. Hierbij gelden enkele voorwaarden:
- U werkt voor een werkgever in een ander land of voor meerdere werkgevers in hetzelfde land
- U werkt zowel in het land van uw werkgever
- Alsook in uw woonland, in het bijzonder dat u thuis werkt, en alleen telewerk verricht door middel van internet.
Daarnaast geldt:
- U verricht niet ook gewoonlijk werkzaamheden in een derde land
- U werkt tussen 25% en minder dan 50% thuis.
- De betreffende landen hebben de overeenkomst getekend.
Er moet altijd door de werkgever een A1-verklaring in het werkland worden aangevraagd op basis van de kaderovereenkomst volgens artikel 16 uit de EU Verordening 883/2004. Dit doet uw werkgever bij de DVKA in Duitsland.
Belastingen
De uitzonderingsregels in verband met de coronaregels zijn niet meer van toepassing sinds 1 juli 2022. Dat houdt in dat als u in twee landen werkt, u normaal gesproken in twee landen belastingplichtig bent. De normale regels uit het belastingverdrag Nederland Duitsland zijn van toepassing.
Ambtenaren
Voor ambtenaren worden uitzonderingen gemaakt. Bij ambtenaren is de sociale zekerheid van de lidstaat waar de ambtenaar in dienst is van toepassing. Iemand die in meerdere landen werkt en in een land als ambtenaar werkt, is sociaal verzekerd in het land waar hij als ambtenaar werkt. Werkt iemand in Duitsland en in Nederland als ambtenaar, dan moet volgens de 25% regeling beoordeeld worden, welke sociale wetgeving van toepassing is.
Combinatie werknemer en zelfstandige
Werkt u in het ene land als werknemer en in het andere land als zelfstandige, dan valt u altijd onder de sociale verzekeringswetgeving van het land waar u als werknemer werkt. Werkt u niet als werknemer, maar in verschillende landen als zelfstandige, neem dan contact op met een adviseur van het GrensInfoPunt.
Internationaal vrachtwagenchauffeurs
Voor internationaal vrachtwagenchauffeurs wordt geen uitzondering gemaakt. Ook hier geldt een 25%-toetsing.
Werken op een schip
Voor werkzaamheden verricht aan boord van een zeeschip, gelden bijzondere regels. In het algemeen worden de werkzaamheden aan boord van een zeeschip beschouwd als werkzaamheden die verricht worden in de lidstaat van de vlag waaronder het zeeschip vaart. Dat betekent dat de vlag waaronder het zeeschip vaart van doorslaggevend belang is. Echter, een uitzondering is als het loon betaald wordt door een onderneming die zijn zetel heeft in een andere lidstaat. Dan is de wetgeving van de lidstaat van de zetel van toepassing. Vandaar dat u vooraf altijd aanvullende informatie moet inwinnen om uw situatie helder te krijgen. Voor Rijnvarenden geldt weer een aparte regeling, namelijk het Rijnvarendenverdrag. Neem bij twijfel altijd contact op met een adviseur van het GrensInfoPunt.
Zeker in situaties van internationaal transport (al dan niet over de weg) is het van belang om goed alle relevante zaken goed in beeld te brengen. Een A1 aanvragen is een heel belangrijk onderdeel in dit geheel om zekerheid te krijgen.
U betaalt uitsluitend in Duitsland belasting. Uw Duitse werkgever houdt de loonbelasting in, die na afloop van het jaar wordt verrekend met de werkelijk verschuldigde belasting. Er is geen vrijstelling in Nederland noodzakelijk, omdat u alleen in Duitsland rijdt. In theorie hoeft u geen aangifte te doen. U wordt voor de Nederlandse inkomstenbelasting als binnenlands belastingplichtige behandeld. Dit betekent dat u aangifte inkomstenbelasting over uw wereldinkomen moet doen. Als uw inkomen uitsluitend bestaat uit loon van de Duitse werkgever, bent u op grond van het belastingverdrag tussen Nederland en Duitsland in Nederland geen inkomstenbelasting verschuldigd. U kunt eventueel een belastingaangifte in Duitsland doen. Lees hiervoor de informatie onder ‘beperkte en onbeperkte belastingplicht‘ en ‘Steuerklassen‘.
In Duitsland hoeft u geen belasting te betalen. Uw Duitse werkgever moet zich in verband met de loonbelasting aanmelden als werkgever bij de Belastingdienst Heerlen en daar een aanvraag indienen. De afdrachten van loonbelasting en sociale verzekeringspremies moeten plaatsvinden zoals voor een in Nederland gevestigde ondernemer.
Het recht op belastingheffing is opgesplitst. U betaalt in Duitsland loonbelasting over het loon dat betrekking heeft op de dagen waarop u in Duitsland werkt. Uw werkgever kan in dat geval een aanvraag voor vrijstelling van de resterende loonbelasting indienen bij de Duitse belastingdienst. Voor de dagen dat u hetzij in Nederland hetzij in een ander land hebt gereden, betaalt u in Nederland belasting. Zodra u meer dan 183 dagen in een ander land behalve Nederland en Duitsland hebt gereden, geldt ook het recht van dat betreffende land. Uw Duitse werkgever moet zich aanmelden bij de Belastingdienst Heerlen en de loonbelasting in Nederland afdragen. Doet hij dit niet, dan wordt in Nederland geen loonbelasting geheven omdat sprake is van een buitenlandse werkgever. U zult dan zelf deze belasting moeten betalen. Bij de aangifte inkomstenbelasting in Nederland wordt getoetst hoeveel gewerkte dagen betrekking hebben op Nederland. Wanneer u meer dan 183 dagen in een derde land rijdt, heeft dat land het recht op belastingheffing over die dagen. Bij de beslissing over de verschuldigde inkomstenbelasting in Nederland wordt rekening gehouden met elders betaalde belasting.
Uw loon wordt tussen de landen waar gereden wordt, opgesplitst. U kunt in Duitsland een aanvraag doen voor vrijstelling van de resterende loonbelasting. Bij de aangifte inkomstenbelasting in Duitsland moet u aantonen dat over het in Duitsland niet belaste deel van het inkomen in het buitenland belasting is afgedragen. In de Nederlandse belastingaangifte verklaart u dat u over een bepaald percentage van uw inkomen belasting hebt betaald. Bij de berekening van de in Duitsland te betalen belasting wordt in de aangifte inkomstenbelasting met deze verklaring rekening gehouden. Het bewijsstuk kan bestaan uit de buitenlandse belastingaanslag of de jaaropgaaf. U moet in Nederland aangifte doen over uw wereldinkomen. Als u een aanslag krijgt, wordt daarin rekening gehouden met de al in andere lidstaten afgedragen belasting.
Samenloop met werkloosheidsuitkering
De Europese Verordening geeft veel duidelijkheid over welke sociale verzekeringswetgeving van toepassing is als iemand in een ander land gaat werken. Helaas bestaat over werken in een ander land in combinatie met een (gedeeltelijke) werkloosheidsuitkering onduidelijkheid. De meeste EU-landen hanteren in dat geval de regel dat de sociale verzekeringswetgeving van het land dat de werkloosheidsuitkering uitkeert van toepassing is. Dit houdt in dat de werkgever altijd de premies voor de sociale zekerheid moet afdragen in het land waar de uitkering vandaan komt.
Nederland neemt het standpunt in dat als de werkloosheidsuitkering minder is dan 25% van het totale inkomen, de sociale zekerheidswetgeving van het werkland van toepassing is. Is de werkloosheidsuitkering 25% of meer van het totale inkomen, dan is volgens Nederland de sociale zekerheidswetgeving van het werkland van toepassing.
Is bovenstaande situatie op u van toepassing, vraag dan altijd een A1-verklaring op.
A1-verklaring
Het is aan te raden om bij de DVKA of SVB een A1-verklaring aan te vragen als u in meerdere landen werkt. Deze verklaring is een beslissing waarin is vastgelegd welke sociale verzekeringswetgeving op iemand van toepassing is. Werkgevers hebben hier belang bij om dit bij hun salarisadministratie te bewaren en u moet mogelijk kunnen aantonen dat u sociaal verzekerd bent. Deze verklaring is ook nodig om te voorkomen dat ten onrechte premies dubbel moeten worden afgedragen. Indien gelijktijdig gewerkt wordt in meerdere lidstaten, dan dient deze A1-verklaring aangevraagd te worden in het woonland van de werknemer.
Let op: dit geldt ook als u in Duitsland een Minijob hebt.
Omdat er altijd twijfelgevallen zijn en mensen misschien tussen wal en schip vallen is het mogelijk dat twee EU-landen de afspraak maken van de regels af te wijken. Meer informatie daarover kunt u krijgen in Duitsland bij uw Krankenkasse en in Nederland bij de SVB (Sociale Verzekeringsbank).
Belastingen
Voor de belasting is het anders geregeld. Om te beoordelen waar u belastingen moet betalen, zijn de belastingverdragen tussen de verschillende EU-landen van belang. Als het alleen gaat om de situatie tussen Nederland en Duitsland geldt het belastingverdrag tussen Nederland en Duitsland. Hierin is in grote lijnen geregeld dat het inkomen uit werk wordt belast in het werkland. Iemand die in twee landen werkt, betaalt dus in twee landen loonbelasting, hier is sprake van zogenoemde salary split. Het loon zal naar rato van gemiddelde gewerkte uren in een land worden belast.
Werken in meer dan 2 landen (o.a. internationaal chauffeurs)
Werkt u in meer dan twee landen, waaronder in uw woonland en hebt u een werkgever in een andere land? Dan is de regeling dat over de dagen die u in het land waar uw werkgever gevestigd is in dat land belasting betaalt en over de andere dagen in het woonland. Er geldt een uitzondering voor werknemers die meer dan 183 dagen in een derde land werken. Neem in dit soort gevallen altijd contact op met een adviseur van het GrensInfoPunt of met Team GWO.
Video werken in meerdere landen
De GrensInfoPunten hebben eind 2020 een webinar opgenomen over werken in Duitsland. Een van de thema´s was werken voor een Duitse werkgever in meerdere landen, bijvoorbeeld in homeoffice werken, als internationaal chauffeur werken en meer. U kunt dat thema hier terugkijken.