Culturele verschillen zijn zo oud als de wereld. Vaak zijn het alledaagse dingen, zoals een warme lunch in Duitsland versus een broodje kaas met een glas karnemelk in Nederland. Maar er zijn ook verschillen in managementstijl of in de manier van communiceren. Als u in een buurland wilt werken, is kennis over culturele verschillen en hoe daarmee om te gaan een van de belangrijkste factoren voor succes. Ontdek hier wat werken met Nederlanders anders maakt.
Welke culturele verschillen moet ik verwachten als:
Welke culturele verschillen moet ik verwachten - als werknemer?
Zodra je in Nederland gaat werken, zul je het merken: De Nederlandse bedrijfscultuur verschilt van de Duitse. Dit geldt zowel voor de interactie tussen leidinggevenden en werknemers als voor de interactie tussen collega’s onderling. Wat zijn de belangrijkste culturele verschillen?
Platte hiërarchieën
Hiërarchische structuren zijn in Nederland veel minder zichtbaar dan in Duitsland. Door de gelijke rolverdeling is de afstand tussen managers en werknemers klein. De officiële kanalen zijn kort en de deuren van de kantoren van de toezichthouders – als ze een eigen kantoor hebben – staan meestal open. Supervisors hebben vaak een meer coördinerende rol in het team.
Teamwork
Beslissingen worden bij voorkeur genomen in overleg met het team – er wordt dan vaak vergaderd. Er wordt van je verwacht dat je initiatief neemt en zelf nadenkt. De grenzen tussen competenties zijn in een Nederlands team vloeiender dan je in Duitsland gewend bent. Het overnemen van het werk van teamgenoten, bijvoorbeeld tijdens vakantie of ziekte, is niet ongebruikelijk.
Tutoyeren
De platte hiërarchie betekent ook dat leidinggevenenden en collega’s – op alle niveaus – elkaar al snel bij de voornaam aanspreken. Het is min of meer vanzelfsprekend. Men hecht veel waarde aan een informele omgang.
Taal
Het is belangrijk dat Nederlandse leidinggevenden hun werknemers ten minste het gevoel geven dat zij hun eigen beslissingen kunnen nemen. Daarom worden directe instructies vaak verpakt in de vorm van een vriendelijke vraag. Maar wees voorzichtig: een dergelijke vraag kan zeker worden opgevat als een verzoek om actie! Verder staan Nederlanders erom bekend dat ze heel direct zijn en geen blad voor de mond nemen. Om het “gezellig” te houden op relationeel niveau, gebruiken ze graag verkleinwoorden en understatement. Je hebt “een ideetje” over iets (maar dat moet je niet letterlijk nemen!), je drinkt een “kopje” koffie met een “koekje” tijdens de pauze, voordat je een “telefoontje” pleegt naar een teamgenoot en verdwijnt in de lunchpauze, waar je een “broodje” met kaas eet en er een “glaasje” karnemelk bij drinkt.
Terughoudendheid
Vergeleken met menig Duitse leidinggevende zijn Nederlandse superieuren weinig statusbewust. Dit geldt voor externe statussymbolen – kleding, luxe-uitrusting, auto’s – maar ook voor het gebruik van academische titels of gespecialiseerde woordenschat. “Doe normaal, het is al gek genoeg” is het motto. Het effect van het calvinisme, hoewel nu enigszins afgezwakt, is nog steeds voelbaar.
Overig
In hun kledingstijl zijn Nederlanders vaak meer casual en informeel gekleed dan Duitsers. Ook leidinggevenden zijn in hun kleding vaak bijna niet te onderscheiden van hun werknemers. Op het werk zitten mensen minder in een professionele rol, maar zijn ze zoveel mogelijk zichzelf en tonen ze hun persoonlijkheid.
Flexibiliteit
Nederland is een handelsnatie. Reageer snel, improviseer indien nodig en handel flexibel, kortom: “moet kunnen”. Het belangrijkste is dat het resultaat goed is. Besluiten staan niet vast, maar worden zo nodig gewijzigd. Hiervoor worden de vaak talloze vergaderingen gebruikt (het zogenaamde “overleg”). Het hanteren van een strikte planning wordt als nogal beperkend ervaren.
Delegeren
Nederlandse managers zijn vaak generalisten in plaats van specialisten. Daarom zal hij of zij niet altijd het antwoord weten op een inhoudelijke vraag – dat is de verantwoordelijkheid van hun professionele collega’s. Omgekeerd krijgen managers met technische expertise sneller beslissingsbevoegdheid dan in Duitsland, zelfs bij onderhandelingen. Nederlandse managers delegeren meer, bieden minder structuur en verwachten dat je zelfstandig werkt en zelf nadenkt.
Scheiding van werk en privé-leven
Op het werk spelen een prettige werksfeer en een goede persoonlijke relatie zeker een rol in Nederland. De scheiding tussen werk en privé is in Nederland minder strikt. Het is niet ongebruikelijk om na het werk samen iets te gaan drinken of bevriende collega’s uit te nodigen voor een verjaardagsfeestje.
Humor
Grappen worden niet alleen privé verteld, maar ook op de Nederlandse werkvloer. Zelfironie is hierbij belangrijk, mensen steken graag de draak met hun eigen persoon of met mensen met (vermeende) status.
Welke culturele verschillen moet ik verwachten - als manager?
Zodra je als manager in Nederland werkt, merk je dat: de Nederlandse bedrijfscultuur verschilt van de Duitse. Niet alleen is de manier van omgaan met elkaar anders dan je gewend bent. De werknemers hebben ook verschillende verwachtingen van de managementstijl. Wat zijn dan de belangrijkste culturele verschillen?
Platte hiërarchieën
In Nederland zijn de hiërarchieën zo plat als het land zelf en zijn de lijnen kort. Nederlandse werknemers hebben een gelijk inzicht in hun rol. Ze handelen zelfverzekerd en geven hun mening als het ze niet bevalt. Als manager krijg je niet automatisch respect vanwege je positie, maar moet je het respect van je medewerkers verdienen door prestaties, kennis en gedrag. In Nederland telt persoonlijkheid even zwaar als positie.
Besluiten
Managers in Nederland hebben een meer coördinerende rol. Beslissingen van bovenaf zijn niet welkom, maar worden bij voorkeur in overleg met het team genomen. Er worden dan ook regelmatig vergaderingen gehouden. Het is belangrijk dat Nederlanders tenminste het gevoel hebben dat ze inspraak hebben in beslissingen. U wordt geacht hiervoor ruimte te maken.
Tutoyeren
De platte hiërarchie betekent ook dat leidinggevenenden en collega’s – op alle niveaus – elkaar al snel bij de voornaam aanspreken. Het is min of meer vanzelfsprekend. Men hecht veel waarde aan een informele omgang.
Taal
Het is belangrijk dat Nederlandse leidinggevenden hun werknemers ten minste het gevoel geven dat zij hun eigen beslissingen kunnen nemen. Daarom worden directe instructies vaak verpakt in de vorm van een vriendelijke vraag. Maar wees voorzichtig: een dergelijke vraag kan zeker worden opgevat als een verzoek om actie! Verder staan Nederlanders erom bekend dat ze heel direct zijn en geen blad voor de mond nemen. Om het “gezellig” te houden op relationeel niveau, gebruiken ze graag verkleinwoorden en understatement. Je hebt “een ideetje” over iets (maar dat moet je niet letterlijk nemen!), je drinkt een “kopje” koffie met een “koekje” tijdens de pauze, voordat je een “telefoontje” pleegt naar een teamgenoot en verdwijnt in de lunchpauze, waar je een “broodje” met kaas eet en er een “glaasje” karnemelk bij drinkt.
Terughoudendheid
Vergeleken met menig Duitse leidinggevende zijn Nederlandse superieuren weinig statusbewust. Dit geldt voor externe statussymbolen – kleding, luxe-uitrusting, auto’s – maar ook voor het gebruik van academische titels of gespecialiseerde woordenschat. “Doe normaal, het is al gek genoeg” is het motto. Het effect van het calvinisme, hoewel nu enigszins afgezwakt, is nog steeds voelbaar.
Flexibiliteit
Nederland is een handelsnatie. Reageer snel, improviseer indien nodig en handel flexibel, kortom: “moet kunnen”. Het belangrijkste is dat het resultaat goed is. Besluiten staan niet vast, maar worden zo nodig gewijzigd. Hiervoor worden de vaak talloze vergaderingen gebruikt (het zogenaamde “overleg”). Het hanteren van een strikte planning wordt als nogal beperkend ervaren.
Afgevaardigde
Duitse managers zijn vaak technische specialisten, terwijl Nederlandse managers meestal generalisten zijn. Managers met technische expertise krijgen dus sneller dan in Duitsland beslissingsbevoegdheid, zelfs bij onderhandelingen. Als manager in Nederland wordt van u verwacht dat u taken delegeert en medewerkers zelfstandig laat werken. Uw taak is vooral om het overzicht te bewaren, strategieën te ontwikkelen en het doel in het oog te houden.
Vergadering en zitplaatsen
Als het om vergaderingen gaat, is men in Nederland doorgaans ook wat relaxter dan in Duitsland. Hoewel er in Nederland ook een agenda is, wordt er iets soepeler mee omgegaan dan u gewend bent. En de zitplaatsen weerspiegelen niet de hiërarchische posities.
Presentaties
Met een presentatie met veel tekst, cijfers, gegevens, feiten en jargon maak je geen indruk op een Nederlands publiek. Overtuig hen in plaats daarvan met visualisaties, storytelling, begrijpelijke taal en antwoorden op de vraag “Hoe kan het praktisch worden toegepast?”.
Omgaan met tijd
Vanuit Duits perspectief plannen Nederlanders niet zo ver in de toekomst. Hoewel Nederlanders ook veel belang hechten aan het nakomen van afspraken, is de tijd minder gestructureerd. Soms is er zelfs tijd voor een spontane afspraak of een onaangekondigd bezoek aan een zakenpartner als onderdeel van het onderhouden van een relatie.
Lunch in Nederland
Ook voor vragen over cultuurverschillen kunt u contact opnemen met het Grensinfopunt.